Mi Dương Tô Tuân ngôn ư chúng viết: “Vị loạn, dị trị dã; kí loạn, dị trị
dã. Hữu loạn chi manh, vô loạn chi hình, thị vị tương loạn; tương loạn nan
trị: bất khả dĩ hữu loạn cấp, diệc bất khả dĩ vô loạn thỉ. Duy thị nguyên niên
chi thu, như khí chi khi, vị trụy ư địa. Duy nhĩ Trương Công, an tọa ư kì
bàng, nhan sắc bất biến, từ khởi nhi chính chi. Kí chính, du nhiên nhi thoái,
vô căng dong. Vị thiên tử mục tiểu dân bất quyện, duy nhĩ Trương Công;
nhĩ ê dĩ sinh, duy nhĩ phụ mẫu. Thả công thường vị ngã ngôn: “Dân vô
thường tính, duy thượng sở đãi. Nhân giai viết Thục nhân đa biến, ư thị đãi
chi dĩ đãi đạo tặc chi ý, nhi thằng chi dĩ thằng đạo tặc chi pháp. Trùng túc
bình tức chi dân, nhi dĩ châm phủ linh; ư thị dân thủy nhẫn dĩ kì phụ mẫu
thê tử chi sở ngưỡng lại chi thân, nhi khí chi ư đạo tặc, cố mỗi mỗi đại loạn.
Phù ước chi dĩ lễ, khu chi dĩ pháp, duy Thục nhân vi dị. Chí ư cấp chi nhi
sinh biến, tuy Tề, Lỗ diệc nhiên. Ngô dĩ Tề, Lỗ đãi Thục nhân, nhi Thục
nhân diệc tự dĩ Tề, Lỗ chi nhân đãi kì thân. Nhược phù tứ ý ư pháp luật chi
ngoại, dĩ uy kiếp Tề dân, ngô bất nhẫn vi dã”. Ô hô! Ái Thục nhân chi
thâm, đãi Thục nhân chi hậu, tự công nhi tiền, ngô vị thủy kiến dã”. Giai tái
bái khể thủ, viết: “Nhiên”.
Tô Tuân hựu viết: “Công chi ân tại nhĩ tâm; nhĩ tử, tại nhĩ tử tôn; kì công
nghiệp tại sử quan; vô dĩ tượng vi dã. Thả công ý bất dục, như hà?” Giai
viết: “Công tắc hà sự ư tư? Tuy nhiên, ư ngã tâm hữu bất thích yên. Kim
phù bình cư văn nhất thiện tất vấn kì nhân chi tính danh, dữ kì lân lí chi sở
tại, dĩ chí vu kì trường đoản, đại tiểu. mĩ ác chi trạng; thậm giả hoặc cật kì
bình sinh sở thị hiếu, dĩ tưởng kiến kì vi nhân; nhi sử quan diệc thư chi ư kì
truyện. Ý sử thiên hạ chi nhân, tư chi ư tâm, tắc tồn chi ư mục; tồn chi ư
mục, cố kì tư chi ư tâm dã cố. Do thử quan chi, tượng diệc bất vi vô trợ”.
Tô Tuân vô dĩ cật, toại vi chi kí. Công, Nam kinh nhân, khảng khái hữu
đại tiết, dĩ độ lượng hùng thiên hạ. Thiên hạ hữu đại sự, công khả chúc. (…)
DỊCH NGHĨA
BÀI KÍ: HOẠ CHÂN DUNG ÔNG TRƯƠNG ÍCH CHÂU
Niên hiệu Chí Hoà, năm thứ nhất
rằng có giặc tới biên giới
. Quân ở biên cương đương đêm hô lên, nhân
