làm như thay mặt các nhà khoa học trong các nước tự do công khai biện hộ
không chỉ cho những vụ đàn áp tồi tệ nhất nhân danh chủ nghĩa xã hội và
thiết lập hệ thống toàn trị mà còn công khai kêu gọi thái độ bất dung nữa.
Chẳng phải là gần đây chúng ta đã thấy một nhà khoa học Anh bảo vệ Tòa
án dị giáo (Inquisition) vì theo ông ta “nó có lợi cho khoa học khi bảo vệ
giai cấp đang lên
” hay sao? Thái độ như thế thật chẳng khác gì thái độ
của bọn quốc xã, những kẻ đã từng bức hại các nhà khoa học, đốt sách và
đào tận gốc một cách có hệ thống tầng lớp trí thức trên bình diện quốc gia.
* * *
Ước muốn áp đặt lên dân chúng một tín điều được coi là bổ ích đối với
họ dĩ nhiên không phải là điều mới lạ hay đặc biệt mà chỉ thời chúng ta mới
có. Cái mới là lí lẽ mà các nhà trí thức của chúng ta dùng để biện hộ cho
nó. Họ bảo rằng không làm gì có tự do tư tưởng trong xã hội hiện nay, vì
rằng ý kiến và thị hiếu của dân chúng được định hình bởi tuyên truyền,
quảng cáo và cách sống của tầng lớp trên cũng như bởi những yếu tố môi
trường sống khác, những thứ nhất định sẽ định hướng tư duy của dân chúng
vào những lối mòn có sẵn. Từ đó họ rút ra kết luận rằng nếu ý kiến và thị
hiếu của đa phần dân chúng được nhào nặn bởi hoàn cảnh mà ta có thể
kiểm soát được thì ta phải sử dụng cái quyền lực này một cách chủ động để
lái tư duy của dân chúng vào hướng có lợi nhất.
Có lẽ đúng là phần lớn dân chúng không có khả năng tư duy độc lập,
đúng là người ta sẵn sàng chấp nhận các quan điểm có sẵn về hàng loạt vấn
đề và người ta cảm thấy hài lòng với những đức tin hình thành từ thời thơ
ấu hay được lôi kéo vào. Trong mọi xã hội, tự do tư tưởng chỉ có ý nghĩa
quan trọng đối với một thiểu số không đáng kể. Nhưng điều đó không có
nghĩa rằng một người nào đó có quyền quyết định rằng ai mới là người
được phép tự do tư tưởng. Cũng không có nghĩa là một nhóm người nào đó
được quyền tuyên bố rằng người dân phải nghĩ thế này hay phải tin thế kia.
Sẽ là sai lầm khi cho rằng hệ thống nào thì đa số dân chúng cũng đi theo sự
lãnh đạo của một người nào đó, cho nên nếu tất cả mọi người cùng đi theo
