Hôm đó, gần cuối năm Ất Hợi 1755, Lía đã được mười lăm tuổi. Từ
nhỏ nước da của nó vốn đã ngăm đen, hai năm nay làm việc dưới bến, nắng
mưa dầu dãi nên lại càng đen hơn nữa. Nhưng nhờ thế mà trông nó rất ra
dáng một thiếu niên dũng mãnh. Nó để tóc dài không cắt vì quá hâm mộ
nhân vật Hạng Võ trong vở hát bội được xem cho nên bây giờ nhìn nó thật
giống y mấy pho tượng hộ pháp ở chùa. Cuối năm là mùa thu thuế gộp,
những người buôn bán nếu có nợ thuế trong năm phải tìm cách nộp đủ lại
cho chính quyền sở tại để từ đó nộp về Phú Xuân, kết thúc hồ sơ mỗi năm.
Những dịp cuối năm thế này, nhất là những năm mất mùa, đời sống khó
khăn, nếu bắt các hộ buôn bị thiếu thuế phải nộp đủ là chuyện rất khó.
Chưa kể những hộ nông dân làm ruộng, vì mất mùa nên sổ nợ thuế của họ
luôn dày cộm. Vì vậy, nếu không có biện pháp mạnh sẽ không thể thu đủ
thuế được. Năm nay, rút kinh nghiệm những năm trước, chính quyền huyện
Tuy Viễn gởi một toán lính đi kèm theo mỗi viên biện lại để thu thuế cho có
hiệu quả hơn.
Viên đội trưởng đi theo tên biện lại Đặng Thu để thu thuế vùng
Trường Trầu - Kiên Mỹ kỳ này nghe đâu là cháu của quan huyện Tuy Viễn.
Mà cũng có tin đồn hắn chính là con riêng của ngài quan huyện. Hắn là tay
hung dữ vô cùng. Mấy hộ buôn thiếu thuế không có tiền nộp, hắn cho bọn
lính thẳng tay đánh đập, còn tịch thu tài sản để khấu trừ. Chính Lía đã
chứng kiến cảnh bọn chúng vào cửa hàng của ông Phúc tác oai tác quái
nhưng ông Phúc vốn mềm mỏng khéo léo nên mọi chuyện mới êm. Rồi tên
đội trưởng ấy lại liên tục ra tay hành hung những chủ buôn khất nợ quanh
bến. Lía thấy vậy, lòng giận run nhưng vẫn cố kìm nén. Cho đến khi tên đội
trưởng cho lính đánh ông chủ tiệm thuốc nam cùng đứa con gái lớn của ông
ta thì Lía hết nhịn nổi. Mấy năm nay, ông thầy thuốc này đã cứu mẹ nó, tuy
nó không nói ra nhưng vẫn luôn coi ông ta là ân nhân của mình. Ông ta lại
là người nổi tiếng nhân đức, cứu giúp rất nhiều bà con ở đây, nay chứng
kiến cảnh cha con ông bị tên đội trưởng và đám lính hành hung thì uất khí
trong Lía bùng nổ. Nó hét lớn một tiếng như cọp gầm, khiến mọi người giật
mình hoảng sợ:
