Vấn đề gây nhiều xúc cảm nhất
Trong ba mối quan hệ đối ngoại được các nhà lãnh đạo Trung Quốc đánh
giá là “nhạy cảm” nhất trong chính trị nội bộ - với Nhật Bản, Đài Loan và
Hoa Kỳ - thì Nhật Bản là vấn đề khó giải quyết nhất. Nhật Bản là “khu vực
trọng yếu nhất trong quan hệ đối ngoại của Trung Quốc dưới mọi góc độ”,
và mối quan hệ này đòi hỏi các nhà lãnh đạo Trung Quốc phải có những
hành động hết sức khéo léo để duy trì cân bằng. Một sinh viên giải thích:
“Nhật Bản là vấn đề dễ gây xúc cảm nhất.” “Đó là vấn đề làm cho chính phủ
phải quan tâm thực sự đến ý kiến của công chúng.”
Lý tưởng chính trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc gắn liền với chiến
thắng trong cuộc chiến chống Nhật năm 1945. Lịch sử về sự hình thành
nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa kể lại rằng, dưới sự lãnh đạo của Mao
Trạch Đông và Đảng Cộng sản Trung Quốc, cuối cùng những người dân
Trung Quốc đã vùng lên và phá tan ách thống trị đầy tủi nhục kéo dài năm
mươi năm của quân Nhật tàn bạo. Kể từ năm 1949, các sách giáo khoa và tài
liệu tuyên truyền của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã kể đi kể lại
câu chuyện Trung Quốc là nạn nhân của Nhật, và Trung Quốc đã đánh thắng
Nhật một cách anh dũng.
Các chính trị gia Trung Quốc thường sử dụng các vấn đề liên quan đến
Nhật Bản để kêu gọi ủng hộ họ với tư cách những nhà lãnh đạo mạnh mẽ,
hoặc để đánh lạc hướng dư luận khỏi các vấn đề khó khăn trong nước. Các
nhà lãnh đạo càng thiếu tự tin càng nỗ lực thổi bùng lên ngọn lửa của chủ
nghĩa yêu nước chống Nhật. Giang Trạch Dân đã công khai tỏ thái độ cứng
rắn hơn nhiều với Nhật Bản so với Mao Trạch Đông và Đặng Tiểu Bình. Nỗ
lực tuyên truyền kêu gọi sự ủng hộ của người dân đối với Đảng Cộng sản
Trung Quốc thông qua chủ nghĩa yêu nước - một nỗ lực bắt đầu từ sau sự
kiện Thiên An Môn - đều dựa trên lập luận lịch sử về việc Nhật Bản xâm
lược Trung Quốc. Đảng đã chống lưng cho hành động kêu gọi lấy chữ ký
