xây dựng nhà máy này cũng như những hàng hóa công nghệ khác mà Trung
Quốc muốn mua từ Nhật), nhưng hai nước vẫn là “những người bạn tốt”.
Trong những năm 1970 và đầu những năm 1980, Nhật Bản tạo được hình
ảnh tốt tại Trung Quốc - một con hổ của châu Á về kinh tế và công nghệ
đáng được học theo. Năm 1980, tôi đã dành một tháng để nghiên cứu tại
Đông Kinh, một thành phố công nghiệp u ám từng là thủ phủ của tỉnh Tứ
Xuyên trong thời chiến, và tôi ở tại nhà khách dành cho quan chức chính
phủ. Vào buổi tối, một phòng đầy những quan chức của Tứ Xuyên dán mắt
vào màn hình để xem phim tài liệu được chiếu suốt tuần về sự kỳ diệu kinh
tế của Nhật Bản. Điều làm cho các quan chức Trung Quốc ấn tượng là làm
sao người Nhật Bản, mặc dù sống trong một xã hội hiện đại như thế, vẫn
chăm sóc bố mẹ già và vẫn thực hiện những lễ nghi truyền thống.
Dưới thời Đặng Tiểu Bình, Trung Quốc và Nhật Bản đã ký kết một hiệp
định nhằm tăng cường thương mại cùng một Thỏa ước hòa bình và hữu
nghị. Khi việc tranh chấp lãnh thổ liên quan đến quần đảo Điếu Ngư nổ ra,
đe dọa làm gián đoạn quan hệ hữu nghị giữa hai nước, Đặng đã dẹp vấn đề
này sang một bên bằng cách tuyên bố vấn đề sẽ “được giải quyết một cách
tốt hơn bởi những thế hệ tương lai”. Chính phủ Trung Quốc đúng là đã phản
ứng mạnh mẽ vào năm 1982, khi cuốn sách giáo khoa gây tranh cãi đầu tiên
của Nhật Bản ra đời, và vào năm 1987 khi một tòa án của Nhật Bản phán
quyết trao quyền sở hữu một ký túc xá sinh viên, đã được nước CHND
Trung Hoa mua vào năm 1950, cho chính phủ Đài Loan thay vì cho nước
CHND Trung Hoa. Nhưng đúng như lời một nhà cố vấn chính sách đã nói:
“Đặng luôn kiểm soát được tình hình, ông ấy nhanh chóng chặn đứng cơn
sốt.” Ông còn ghi nhận, thái độ của người Nhật vào thời gian đó cũng khác
với thái độ của người Nhật hiện nay. Cánh tả của Nhật - mà hiện nay gần
như đã biến mất - cũng có thái độ chỉ trích đối với các cuốn sách giáo khoa
mạnh mẽ như người Trung Quốc, và năm 1985, Thủ tướng Nakasone, đã sẵn
sàng đề nghị Bộ Giáo dục Nhật Bản biên tập lại các sách giáo khoa. (Sách
giáo khoa của Nhật Bản đã được biên tập lại nhiều lần kể từ thời gian đó, và
một số sách đã có nội dung công bằng hơn, nhưng một số sách thuộc diện
không bắt buộc, ví dụ như cuốn đã làm dấy lên phong trào phản đối tại
