Giang Trạch Dân thăm Nhật Bản
Chuyến thăm Nhật Bản cấp nhà nước của Giang Trạch Dân năm 1998 là
một thảm họa và là ví dụ điển hình cho cách tiếp cận theo hướng quốc nội
của ông. Các nhà ngoại giao Nhật Bản và Trung Quốc cùng nhất trí trong
những đánh giá về chuyến thăm:
Họ Giang đến Nhật vào tháng Mười một, sau chuyến thăm của tổng thống
Hàn Quốc Kim Dae-jung trước đó một tháng. Lúc đầu, chuyến thăm của
Giang dự kiến được tiến hành trước chuyến thăm của Kim, nhưng lịch trình
thay đổi nên chuyến thăm của ông đã diễn ra sau. Chính phủ Nhật Bản đã
gửi ông Kim một bức thư xin lỗi về những gì xảy ra trong thời chiến tranh,
đổi lại lời hứa của ông Kim là Hàn Quốc sẽ không bao giờ nêu lại những
vấn đề lịch sử nữa. Trong kịch bản lúc ban đầu cho chuyến thăm của họ
Giang, Bộ Ngoại giao Trung Quốc không dự định yêu cầu một bức thư xin
lỗi từ phía Nhật Bản. Ba chủ đề dự kiến lúc đầu cho chuyến thăm là vấn đề
Đài Loan, liên minh của Nhật Bản với Hoa Kỳ và vấn đề lịch sử. Nhưng khi
Giang thấy ông Kim nhận được một bức thư xin lỗi, ông đã quyết tâm cũng
có được một bức thư như vậy làm “chiến lợi phẩm” để mang về cho người
dân Trung Quốc. Hai bên đã có quá ít thời gian để tiến hành các cuộc đàm
phán chuẩn bị cho chuyến thăm. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc, Đường
Gia Triền, một chuyên gia về Nhật Bản, đã phải ủng hộ đề nghị của Giang
về việc yêu cầu một lá thư xin lỗi để chứng tỏ mình không phải là người ủng
hộ Nhật Bản. Một số người trong chính phủ Nhật Bản ủng hộ việc viết một
lá thư xin lỗi, nhưng Thủ tướng Nhật Keizo Obuchi đã gọi những cố vấn
ngoại giao cao cấp của mình đến và hỏi: “Tại sao các anh tin rằng Trung
Quốc sẽ gạt lịch sử sang một bên?” Các quan chức Bộ Ngoại giao đã khuyến
nghị Thủ tướng Obuchi chỉ xin lỗi họ Giang bằng miệng vì, không giống
như những người Hàn Quốc, phía Trung Quốc luôn tỏ ra không chân thật về
việc gạt bỏ quá khứ, ngay cả khi họ nhận được một lời xin lỗi bằng văn bản.
