chấp nhận như vậy. Nhưng chúng tôi cho phép họ tháo máy bay ra và đưa
từng phần về nước. Chúng tôi cư xử rất chừng mực.”
Tuy vậy, Giang vẫn thể hiện cố gắng ngăn chặn sự việc không vượt quá
tầm kiểm soát cả trong và ngoài nước. “Ngay từ đầu Giang đã xác định sẽ
không làm điều gì ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ lâu dài với Hoa Kỳ,” một
cố vấn chính sách cho biết. Theo một sĩ quan quân đội: “Giang Trạch Dân
không muốn mọi việc vượt quá tầm kiểm soát. Giới lãnh đạo cấp cao rất cẩn
trọng trong xử lý cuộc khủng hoảng này. Họ không muốn phá hoại quan hệ
song phương giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.” Tuy nhiên, phía Hoa Kỳ lại cho
rằng Trung Quốc đã không tỏ ra cẩn trọng chút nào. Chính quyền Bush (đặc
biệt là Lầu Năm Góc) và công chúng đã rất tức giận khi Trung Quốc bắt giữ
các nam, nữ quân nhân của họ làm con tin (mặc dù chính quyền Hoa Kỳ rất
cẩn trọng tránh dùng từ “con tin” khi nói về phi hành đoàn của mình). K-
Mart đã nhận được hàng nghìn cuộc gọi đầy giận dữ từ các khách hàng yêu
cầu chuỗi cửa hàng này ngừng bán các sản phẩm Trung Quốc.
Tôi đã ở Thượng Hải ngay sau vụ tai nạn, thái độ của sinh viên và giới
nghiên cứu được thể hiện rất rõ. Một giáo sư mà tôi quen biết nhiều năm
cảm thấy khó khăn khi nói chuyện nhã nhặn với tôi. Một giáo sư khác vừa
trở về sau cuộc nói chuyện tại một trường đại học sâu trong nội địa, tại đây
tất cả sinh viên đều yêu cầu chính phủ phải có đáp trả bằng quân sự. “Họ nói
rằng họ sẵn sàng chết để bảo vệ danh dự dân tộc.” Một nhà vật lý Thượng
Hải dũng cảm đã cố gắng giải thích cho các sinh viên và đồng nghiệp những
lý do kỹ thuật rằng máy bay của Hoa Kỳ vì to hơn và bay chậm hơn máy
bay chiến đấu của Trung Quốc nên không thể gây ra vụ đâm nhau được, và
lời giải thích của ông đã gặp phải sự phản đối quyết liệt. Một đại tá quân đội
Trung Quốc nói với tôi rằng các sĩ quan quân đội “tức giận khi chính phủ
cúi đầu trước Hoa Kỳ”, và rằng “nếu ban giám hiệu các trường đại học
không cấm sinh viên ra đường tuần hành, thì biểu tình đã diễn ra mọi nơi.”
Sau khi sự việc được giải quyết, Bộ trưởng Quốc phòng Donald Rumsfeld
đã tiết lộ trong một buổi họp báo rằng viên phi công Vương Vĩ đã được phi
hành đoàn EP-3 của Hoa Kỳ biết đến là người khoe mẽ kiểu như nhân vật
