Quan hệ Trung-Mỹ tốt đẹp nhất trong lịch sử
Trong bài phát biểu đáng nhớ năm 2003, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Colin
Powell đã tuyên bố rằng quan hệ Mỹ-Trung đang ở thời kỳ tốt đẹp nhất kể từ
chuyến thăm của Nixon năm 1972. Khi tôi hỏi một nhân vật người Trung
Quốc thân Hoa Kỳ rất có ảnh hưởng xem có nhất trí với nhận định này
không, ông thậm chí còn đánh giá cao hơn. “Tốt nhất trong lịch sử, nếu anh
tính đến cả các quan hệ kinh tế cùng với thực tế rằng dưới thời Tưởng Giới
Thạch [trước 1949], Trung Quốc và Hoa Kỳ không phải là đối tác ngang
bằng.”
Quan hệ giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ trong suốt thập kỷ đầu của thế kỷ
21 quả thực yên bình hơn trong thập kỷ cuối của thế kỷ 20. Cả hai bên đều
tích cực cải thiện mối quan hệ này.
Các cuộc tấn công khủng bố ngày 11 tháng Chín năm 2001 tại New York
và thủ đô Washington đã khiến dân chúng Hoa Kỳ tập trung nỗi sợ hãi vào
mối đe dọa có thực và sát sườn từ phía Al-Qaeda và mạng lưới khủng bố
liên quan, thay vì quan tâm đến những mối đe dọa viển vông của một nước
Trung Hoa đang trỗi dậy. Trong nền chính trị Hoa Kỳ, quan hệ với Trung
Quốc luôn tiến triển tốt khi người ta không để ý đến nó, chứ không phải là
khi các cử tri và các nhà chính trị lôi mối quan hệ này ra mổ xẻ, tranh luận.
“Bin Laden đã cứu Trung Quốc,” một sinh viên Bắc Kinh nhận xét. “Trước
sự kiện 11 tháng Chín, Trung Quốc hành xử hung hăng và khiêu khích nước
Mỹ. Nhưng khi khủng bố trở thành kẻ thù số một của Mỹ, Trung Quốc đã
quay trở lại chính sách “giấu mình chờ thời” [chính sách Ngoại giao hạn chế
gây chú ý của Đặng Tiểu Bình].”
Tại Trung Quốc, Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào đã rút ra bài học từ
giai đoạn những năm 1990 đầy hỗn loạn rằng việc khuấy động dân chúng
chống lại Hoa Kỳ đem lại những mối nguy thật sự. Chính trị Hoa Kỳ hay
thay đổi. Các tai nạn xảy ra. Khủng hoảng xuất hiện. Và việc khuấy động
