thấy siêu thoát thuộc cõi thiêng liêng, cõi của lòng tin. Hàn Mạc Tử còn gọi
là cõi siêu hình.
Trước khi chấm hết, xin trân trọng đọc lại bài Siêu thoát
Mới hay cõi siêu hình cao tột bực,
Giữa hư vô xây dựng bởi trăng sao.
Xa lắm rồi, xa lắm hãi dường bao
Ai tới đó chẳng mê man thần trí,
Tòa châu báu kết bằng hương kỳ dị
Của tình yêu rung động lớp hào quang
Những cù lao trôi nổi xứ mênh mang
Sẽ qui tụ, thâu về trong một mối
Và tư tưởng không bao giờ chắp nối
Là vì sao? Vì sợ kém thiêng liêng.
Tư tưởng chắp nối là tư tưởng của lý luận. Lý luận chỉ làm cho kém
thiêng liêng. Nếu cứ lý luận thì khẳng định rằng đời có nghĩa cũng có lý,
hay đời vô nghĩa cũng có lý; rằng ta là ta hay không phải là ta đều có thể.
Nhưng khi hết phô triết lý, khi chấp nhận cõi thiêng liêng mà ta không hiểu
nổi, trí ta sẽ mở rộng tới vô cùng:
Trí vô cùng lan nghĩ rộng vô biên
Cắt nghĩa hết những anh hoa huyền bí.
Trời bát ngát không cần phô triết lý.
Thơ láng lai chấp chóa những hàng châu.
Ta hiểu chi trong áng gió nhiệm mầu
Những hạt lệ của trích tiên đày đọa.
Cái trí lý luận của ta hạn chế, chẳng hiểu chi trong áng gió nhiệm màu,
nếu chấp nhận cõi thiêng liêng, nói khác đi, nếu tin, thì sẽ lan nghĩ rộng vô
biên, sẽ hiểu hết những anh hoa huyền bí, sẽ rưng rưng hạt lệ nhận ra rằng
ta là trích tiên đày đọa, lưu lạc chốn khách đày, nhưng cứu cánh của đường
trần ta đang đi là cõi siêu hình cao tột bực. Vậy:
A ha hả! say sưa chê chán đã.
Ta là ta hay không phải là ta?
Có gì đâu, cả thể với cao xa,
