trị, cuối cùng cũng làm con người tỉnh ngộ, cất lên những thanh âm lạc
giọng “Hóa ra hòn đảo nhỏ bé/ Cũng có nỗi nhớ quê hương của chính
chúng tôi”. Sau cùng, nhà thơ thẳng thắn chỉ ra, nỗi nhớ quê hương duy
nhất của chúng tôi, chính là mảnh đất đang đặt chân ở đây. Nỗi nhớ quê
hương lãng mạn, hư vô, phiêu bạt của khách qua đường trở thành nỗi nhớ
quê hương của chính chúng tôi.
Năm 2005, Ngô Thịnh đăng tác phẩm tản văn có cùng tên gọi với bài
thơ. Ông bày tỏ, hàm ý của nỗi nhớ quê hương có rất nhiều phương diện,
bao gồm nỗi nhớ của sinh mệnh, nỗi nhớ của tâm hồn và nỗi nhớ của thời
gian. Cùng với năm tháng, với trải nghiệm cuộc sống nơi làng quê và tình
cảm với làng quê, những điều ấy đã khiến ông phản tư sâu sắc “từ chỗ bối
rối, hoài nghi dần dần tôi biết cách phải nhìn thẳng vào điều mà mình thực
sự thuộc về, thực sự dựa vào nó để an thân lập mệnh”. Cuối thế kỷ 20, ông
tuyên bố rõ ràng: Nỗi nhớ quê hương duy nhất của chúng tôi/ Chính là
mảnh đất đang đứng ở đây. Nhà thơ cảm thán, đây là sự kiếm tìm vừa gian
khổ vừa dai dẳng biết chừng nào!
IV. Kết luận
Qua nội dung phân tích 15 khúc song tấu từ ba phương diện nói trên,
chúng ta có thể thấy song tấu thơ và tản văn Ngô Thịnh tuyệt đối không
phải là sự phiên dịch thơ, cũng không phải là sự hé lộ đáp án. Ông thông
qua tự thông diễn với tản văn để cung cấp bối cảnh sáng tác, để trình bày
thêm nhiều ý nghĩa phức tạp hơn cho thơ. Chẳng hạn như niềm tin con
người sinh ra có số phận định sẵn ở những người nông dân trong Cửa hàng;
sự lan tràn của nước thải công nghiệp, thuốc trừ sâu trong Nụ cười buồn; sự
tự kiểm soát, tự kìm nén trước quyền lực trong Chẳng hạn; tình phụ tử khi
địu con đung đưa trong Đêm lạnh, Hãy ngăn cản họ thể hiện quyết tâm bảo
vệ môi trường, bảo vệ hòn đảo mẹ xinh đẹp của “chúng ta”; Tôi không nói
chuyện với anh từ chối sự tranh luận và đối mặt với đời sống thực tế.
