đi ra hành lang.
Ông Kesselmeyer cúi người về phía trước, môi mấp máy, lấy trong túm
dây rối bòng bong trên áo gi-lê ra một đôi kính cặp mũi, nhíu sống mũi lại,
há hốc miệng, cặp vào. Tiếp đó, ông ta gãi gãi bộ râu cắt ngắn của mình,
nghe soạt soạt đến khó chịu. Ông ta chống tay lên đầu gối, nhìn đống giấy tờ
trên bàn, rụt cổ lại, vui vẻ nói một câu:
— A ha! Cả một bộ sử thương tâm nằm gọn ở đây!
— Xin cho tôi tìm hiểu kỹ tình hình một chút, - ông tham vừa nói vừa
cầm quyển sổ. Bỗng Grünlich đưa hai bàn tay ra, hai bàn tay dài, nổi gân
xanh, úp lên bàn (rõ ràng tay anh ta đang run lên), nói giọng xúc động:
— Xin ba hẵng thong thả, ba chờ cho một lát! À, ba cho phép con được
trình bày qua!... Đúng vậy, ba sẽ thấy tất cả. Không một cái gì có thể lọt qua
mắt ba. Nhưng xin ba hãy tin lời con. Ba sẽ thấy tình cảnh của một người số
phận hẩm hiu chứ hắn không có tội gì hết! Thưa ba, mong ba hãy coi con là
hạng người như thế, hắn đã vật lộn không mệt mỏi với số phận nhưng lại bị
số phận quật ngã! Về mặt đó...
— Tôi sẽ thấy rõ, anh bạn ạ! Tôi sẽ thấy rõ!
Rõ ràng ông tham có vẻ sốt ruột. Grünlich rút tay về, phó thác tất cả cho
số phận.
Một lúc rất lâu, mọi người im lặng, một sự im lặng khủng khiếp. Dưới
ánh nến le lói, ba người ngồi sát vào nhau. Những bức tường tối om bao vây
xung quanh. Ngoài tiếng sột soạt khi ông tham giở xem các giấy tờ, không
còn một tiếng động nào khác. Chỉ có tiếng mưa rơi lách tách ngoài trời.
Ông Kesselmeyer đút hai ngón tay cái vào nách áo gi-lê, dùng những
ngón tay kia đánh đàn piano trên ngực, mặt tươi cười hớn hở, không thể tả
xiết, hết nhìn người này lại nhìn người nọ, Grünlich ngồi thẳng, không tựa
vào lưng ghế, tay để trên bàn, nhìn chằm chằm về phía trước, buồn rũ rượi,
thỉnh thoảng lại liếc nhìn bố vợ một cái, lo lắng, bồn chồn. Trong khi giở sổ
nợ xem, ông tham lấy móng tay gạch dưới các con số, so sánh ngày tháng
rồi cầm bút chì viết những con số nhỏ li ti, không thể nhận ra được. Giờ thì
ông đã “hiểu rõ tình hình rồi”. Mặt ông căng thẳng, trông vẻ hoảng hốt lắm.
Cuối cùng ông để tay trái lên cánh tay Grünlich, cảm động nói:
