những kiểu cách rất có ý thức, rất có dụng tâm, cho nên người ta không thấy
tự nhiên, ung dung, chân thực, mà là giả tạo, cố ý, lúng túng, rất vất vả. Có
lúc Hanno nghĩ rằng, sẽ có ngày người ta mong chú khi ở chỗ công chúng
hội họp, trước con mắt mọi người, chú cũng có những cử chỉ như thế. Chú
cảm thấy vừa chán ngán, vừa sợ hãi. Bất giác chú rùng mình nhắm mắt lại.
Chao ôi! Ông Thomas Buddenbrook đưa mình ra làm gương, đâu phải
ông hy vọng cảm hóa Johann! Điều ngày đêm ông suy nghĩ là làm thế nào
rèn luyện cho chú trở nên lịch sự, kiên nhẫn và nhận thức được cuộc sống.
Có lúc sau bữa ăn, Hanno muốn có thêm một ít bánh tráng miệng hoặc
nửa cốc cà phê, thì ông nghị thường nói:
— Hình như con muốn sống đàng hoàng thoải mái phải không? Nếu thế
thì con phải biết buôn bán cho giỏi, kiếm được nhiều tiền. Con muốn thế
không nào?
Lúc ấy Johann chỉ trả lời: “Có ạ!”
Nhiều hôm, cả gia đình đến ăn ở nhà ông nghị, bà Tony và ông Christian
thường đưa cô Klothilde tội nghiệp ra, nhại giọng nói khuất phục chịu đựng
và kéo dài của cô ta. Hanno bị rượu vang làm cho ngây ngất, cũng bắt chước
nhại theo, cũng tìm cách trêu chọc cô Klothilde. Lúc đó, ông nghị Thomas
Buddenbrook phá lên cười - có thể nói đó là cái cười vui sướng xuất phát tự
đáy lòng, giống như người ta gặp điều gì mừng rỡ lắm. Đúng như thế, thậm
chí ông còn phụ họa với con, cùng tham gia với con chơi cái trò chơi ấy,
mặc dù lâu lắm rồi, ông không đùa cô ta như thế nữa. Tỏ uy quyền với cô
Klothilde gầy gò, chậm chạp, khiêm thường, hòa nhã, lúc nào bụng cũng đói
này, quả không khó và chẳng nguy hiểm gì, nhưng ông cứ làm. Cũng như
nhiều chuyện trái với bản tính của ông là hay đắn đo tính toán, ông hết sức
ghét thì chuyện này ông cũng không ưa. Ông không hiểu và nghĩ mãi không
ra, tại sao có những tình thế người ta biết rõ rồi, chắc chắn sẽ không khác
được, mà người ta vẫn cứ lợi dụng không biết xấu hổ? Nhưng ông lại tự nhủ,
lợi dụng tình thế mà không xấu hổ, đó chính là năng lực thích ứng với cuộc
sống!
Những lúc Johann tỏ cái năng lực thích ứng với cuộc sống ấy, dù chỉ về
một việc hết sức nhỏ nhặt thôi, ông cũng vui mừng sung sướng, hởi lòng hởi
