đến tối, không ló mặt ra phố, thậm chí không ngồi ăn cùng bàn với người
nhà - ông ta đã thành một người đầu tóc hoa râm, bi quan chán nản.
Cuộc sống trong nhà lao không làm sức khỏe ông ta hao tổn, xưa nay ông
ta vốn rất cường tráng, mặc dù vậy, cảnh ngộ ông ta cũng hết sức thảm hại.
Việc ông ta làm phải nói rằng tám chín phần mười đồng nghiệp ông ta
không ngày nào không làm. Nếu ông ta không bị bắt, nhất định ông ta vẫn
có thể ngước cao đầu, lương tâm thanh thản mà bước tiếp con đường của
mình. Bây giờ từ địa vị thị dân rơi xuống, bị truy tố trước pháp luật, ngồi tù
ba năm ông ta choáng váng, kể cũng đáng sợ thật. Trước tòa, ông ta hết sức
tin tưởng là mình có thể tự bào chữa được, những người hiểu biết cũng tin
như thế. Ông ta có thể nói rằng dùng thủ đoạn hơi thô bạo ấy là vì lợi ích
của công ty và của cá nhân. Ông ta có thể viện dẫn tiền lệ trong giới thương
nhân. Nhưng với những vị quan tòa, theo ông ta, không biết những chuyện
như thế, những ông già sống với những quan niệm và những kiến giải khác,
lại buộc tội ông ta lừa đảo, hơn nữa, những lời buộc tội của họ khi đã thông
qua pháp luật thì khiến ông ta không còn mặt mũi nào nhìn ai nữa. Không ai
còn được thấy dáng đi như nhảy nhót của ông ta, tư thế táo bạo hồn nhiên
của ông ta, điệu bộ ông ta trong bộ lễ phục, thân hình run rẩy, nắm tay vung
lên, mắt trừng trừng. Cũng không ai còn được nghe ông ta kể chuyện không
kiêng nể gì hết, ngây thơ đến kinh người, hoặc được nghe ông ta, hỏi những
câu ngốc nghếch mất dạy! Tất cả mất hết, không còn tìm đâu ra dấu vết!
Mỗi người trong nhà nhìn thấy vẻ sợ sệt, khiếp đảm, bạc nhược của ông ta
mà rùng mình!
Suốt tám, chín ngày, ông Hugo Weinschenk chỉ hút thuốc, không làm một
việc gì hết. Sau đó ông ta bắt đầu đọc báo, viết thư. Như thế tám, chín ngày
nữa, ông ta mới nói mập mờ rằng, hình như ông ta đã tìm được một chỗ nào
đó ở London rồi, nhưng ông ta định đi một mình trước, sắp xếp mọi công
việc ổn thỏa, lúc ấy sẽ đón vợ con đi theo.
Erika ngồi xe ngựa cửa đóng kín mít, đưa ông ta ra ga rời khỏi nơi đây.
Trước lúc lên đường, ông ta không hề thăm viếng bạn bè, bà con nào hết.
Mấy hôm sau, ông ta từ Hamburg viết thư về cho vợ. Trong thư nói, ông
ta có ý định sẽ không đoàn tụ với vợ con, thậm chí không thư từ gì nữa một
