vỡ. Bên cạnh đó có một số con gái lớn tuổi, không lấy chồng được cũng chỉ
vì không có của hồi môn (như ba chị em con ông Gotthold Buddenbrook ở
phố Breiten, hay Klothilde và một số người khác).
Tóm lại, từ những khía cạnh khác nhau trong cuộc sống, tác giả đã phanh
phui những bí mật của một giai cấp đang đi xuống, đã lột trần bản chất xấu
xa bỉ ổi của nó. Chúng ta có cảm tưởng như Thomas Mann viết cuốn tiểu
thuyết Gia đình Buddenbrook là góp phần vào việc minh họa cho câu nói nổi
tiếng của Marx và Engels trong Tuyên ngôn của Đảng cộng sản:
“Tất cả những mối liên hệ, phức tạp và đủ màu sắc ràng buộc con người
phong kiến “với những bề trên tự nhiên” của nó, giai cấp tư sản đều thẳng
tay cắt đứt, không để lại giữa người và người một mối quan hệ nào khác,
ngoài mối lợi lạnh lùng, và lối “trả tiền ngay” không tình nghĩa. Giai cấp tư
sản đã dìm những xúc động thiêng liêng của lòng sùng đạo, tinh thần hứng
khởi nghĩa hiệp, mối thương cảm tiểu tư sản vào trong dòng nước giá ngắt
của lối tính toán vị kỷ. Nó đã biến phẩm cách con người thành một giá trị
trao đổi đơn thuần; nó đã đem tự do buôn bán độc nhất và tàn nhẫn thay cho
nhiều tự do đã giành được bằng một giá rất dài...”
“... Giai cấp tư sản đã xé toang bức màn thương cảm phủ lên những quan
hệ gia đình và biến những quan hệ ấy thành chỉ là những quan hệ tiền nong
đơn thuần mà thôi”
.
Lúc bấy giờ Thomas Mann chỉ mới là một nhà văn hiện thực phê phán.
Thế giới quan của ông chưa phải là thế giới quan của người Mác-xít, nhưng
ông đã phản ánh hiện thực xã hội một cách trung thực, không che đậy,
không giấu giếm, mặc dù chuyện của gia đình Buddenbrook có nhiều chỗ là
chuyện của gia đình ông. Sự biến đổi trong gia đình này cũng là sự biến đổi
của xã hội tư bản, từ hưng thịnh đến suy vong, từ “tự do cạnh tranh” đến
“độc quyền” “lũng đoạn”. Những nhân vật ông miêu tả thuộc về tầng lớp thị
dân tức là giai cấp tư sản lúc mới ra đời. Tác giả chưa ý thức được rằng,
những người mình miêu tả chính là những người thuộc giai cấp tư sản. Sau
này, ông nói một cách hài hước rằng: “Khi tầng lớp thị dân Đức phát triển
thành giai cấp tư sản, tôi còn đang ngủ say”. Ông cũng chưa ý thức được
rằng, sau giai đoạn ông miêu tả, sẽ là giai đoạn tư bản lũng đoạn; các thủ
