lại khi giá tăng) ngày càng tăng. Những nhà đầu cơ (speculator) đang là
những tay chơi then chốt của thị trường, họ là yếu tố chính tạo nên sự sôi
động hay trầm lắng và là động cơ thúc đẩy sự tăng giá của thị trường. Nhà
đầu cơ thường quan tâm đến xu hướng tăng giá của cổ phiếu hơn là tỷ lệ cổ
tức được chia. Hệ số P/E hiện nay của nhiều loại cổ phiếu rất bất hợp lý
cho thấy tính chất tăng giá ảo của chúng, nhưng chúng vẫn được chào đón
nồng nhiệt vì những dự đoán về tiềm năng tăng giá, dựa trên nhiều thông
tin phức tạp rất khó phân tích chính xác. Nhiều nhà phân tích cho rằng các
nhà đầu tư nước ngoài đang trở thành ”lực lượng dẫn dắt và tạo xu hướng
phân hóa thị trường bằng việc mua bán chọn lọc các cổ phiếu hàng hiệu
(blue chips)”, trong khi đó, các nhà đầu tư cá nhân nhỏ lẻ trong nước tuy
chiếm số lượng đông đảo nhưng với khả năng tài chính thấp, kinh nghiệm
chưa nhiều, thiếu chuyên nghiệp, tiếp cận một cách hạn chế các thông tin
thị trường và bị nhiễu thông tin, sẽ dễ dàng bị cuốn vào vòng xoáy thị
trường do các nhà đầu tư lớn tạo ra và trở thành những nạn nhân, những
người đầu tiên bị “hy sinh” khi thị trường đổi chiều. Điều hiển nhiên là các
giao dịch cổ phiếu hàng ngày trên thị trường chính thức hay OTC hiện nay
đều được thực hiện với một số lượng tương đối thấp cho mỗi loại. Các nhà
đầu cơ cá nhân trong nước vẫn là những tay chơi năng động trên thị trường,
còn nhà đầu tư nước ngoài vẫn còn khá dè dặt và thận trọng. Vì vậy, giá cổ
phiếu hiện nay trên thị trường chính thức và OTC phản ánh xu hướng tâm
lý thị trường nhiều hơn là giá trị thực tế thị trường vốn hóa (market
capitalisation) của nó.
Thận trọng không bao giờ thừa. Không quá muộn để thực hiện những
điều chỉnh phù hợp cần thiết, nhưng cũng không quá sớm. Vừa qua, Ngân
hàng Nhà nước đã quy định không cho phép ngân hàng cho vay các công ty
chứng khoán của mình để kinh doanh. Đây có thể là một bước điều chỉnh
nhằm làm giảm khối lượng tiền đang tạo nên khối cầu chứng khoán trên thị
trường với mong muốn làm giảm giá. Nhưng quan trọng hơn là việc tách
vai trò vừa quản lý, vừa kinh doanh của Ủy Ban Kinh Doanh Chứng
Khoán. Các trung tâm giao dịch chứng khoán nên trở thành những công ty
