Công trình của Ngô Bảo Châu chứng minh Bổ đề cơ bản cho đại số Lie
được nhiều nhà toán học hàng đầu thế giới đánh giá là tuyệt vời và xuất
sắc. Nhưng chính nhận xét của Julie Rehmeyer của tạp chí Wired mới thực
sự nói lên khía cạnh thiên tài của Ngô Bảo Châu: “Anh có một cách tiếp
cận cực kỳ mới lạ mà chưa từng ai nghĩ tới, tạo nên một kết nối mạch lạc,
khiến Bổ đề cơ bản phức tạp trở nên đơn giản và nhờ đó… đã cung cấp một
nền tảng vững chắc cho nhiều lý thuyết khoa học...” Trường hợp của Ngô
Bảo Châu đã cho thấy rằng việc mở ra những cách nhìn mới, những cách
tiếp cận mới và tạo điều kiện cho sự phát triển sáng tạo của tư duy mới trên
các lĩnh vực khoa học là mục tiêu chân chính của đào tạo đại học ở bất cứ
nơi đâu. Trong ý nghĩa đó, một nền giáo dục đại học chân chính phải là một
nền giáo dục nhân bản và không nhân bản, tức là phải lấy con người làm
gốc và tạo nên sự khác biệt, chứ không phải nhân ra nhiều bản sao.
Mọi người dân Việt chúng ta, từ các nhà lãnh đạo chính trị đến người dân
trên đường phố, đều lấy làm vinh dự khi tiếp nhận tin Ngô Bảo Châu được
giải thưởng Fields, một giải thưởng được xem là một Nobel toán học. Điều
này cho thấy đất nước chúng ta đã có một cái nhìn cởi mở và thân thiện hơn
về những giải thưởng quốc tế có uy tín, chấp nhận cách đánh giá khách
quan của họ về các tiêu chuẩn giá trị khoa học. Nhưng điều này phải chăng
chỉ được giới hạn trong phạm vi khoa học cơ bản và khoa học tự nhiên hay
còn có thể mở rộng ra đối với khoa học xã hội, nhân văn hay văn hóa nghệ
thuật. Khoa học tự nhiên và cơ bản vốn không phải là thế mạnh của các
nước thuộc thế giới thứ ba, nhưng văn học nghệ thuật là lĩnh vực họ không
hề kém cạnh. Một nhà thơ Ấn Độ, một nhà văn Thổ Nhĩ Kỳ hay một nhà
văn châu Mỹ la tinh đã từng được giải Nobel văn học và làm rạng danh đất
nước họ. Đã có một người Việt Nam được “Nobel toán học” thì tại sao
không thể có một người Việt Nam được Nobel văn học?
Nền văn minh và văn hóa Việt Nam phải phát triển sánh vai cùng với văn
minh và văn hóa nhân loại. Chúng ta cần có một xã hội dân sự lành mạnh
và cởi mở, trong đó mọi con người không chỉ được cơ hội đồng đều để
thăng tiến và phát huy năng lực của mình, mà còn được tự do tuyệt đối
