nhoi, khiêm tốn so với quy mô hoạt động và yêu cầu quản lý, quản lý trật tự
trị an của một đất nước trên 70 triệu dân. Xét về mặt hiệu quả, bộ máy đã
đạt được các mục tiêu kinh tế chính trị đặt ra cho nó. Trong suốt một thời
kỳ dài, bộ máy hành chính đã góp phần hữu hiệu vào việc xây dựng và phát
triển vị trí chủ đạo của khu vực kinh tế quốc doanh. Xét về tính năng động,
còn gì năng động hơn trường hợp một chính quyền địa phương sẵn sàng
huy động các lực lượng công an, quân đội để hỗ trợ việc thu mua hàng xuất
khẩu cho một doanh nghiệp nhà nước hoạt động trên địa bàn. Trong thời kỳ
xây dựng nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, bộ máy hành chính đã hoàn
thành xuất sắc vai trò của mình.
Tuy nhiên, khi nền kinh tế nhanh chóng chuyển sang cơ chế thị trường,
bộ máy hành chính đã không trở mình kịp và sự trục trặc xảy ra. Động lực
từng tạo ra tính năng động và hiệu quả trước đây đã mất đi sức tập trung và
do đó tác động tiêu cực đến tính năng động vốn có. Nhưng động lực chỉ có
thể tập trung khi được định hướng. Chủ trương của Đảng và Nhà nước là
phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, tuy nhiên các doanh nghiệp tư nhân
vẫn tiếp tục “chịu đựng” một bộ máy hành chính còn “kỵ” với kinh tế tư
doanh. Một giám đốc xí nghiệp tư doanh đã nói: “Bộ máy quan liêu là một
cơn ác mộng. Không ai biết các quy định hành chính đó bao gồm những thủ
tục gì. Chúng tôi phải đáp ứng không biết bao nhiêu đòi hỏi để thỏa mãn
những điều không được quy định bởi một văn bản chính thức nào. Gần đây,
chúng tôi có nộp một lá đơn mà trước đó phải sửa đến sáu lần. Như vậy làm
sao tránh được nạn lạm quyền và tham nhũng.”
Một khi tính năng động không được phát huy để trở thành lực đẩy, bộ
máy hành chính tất yếu quay về bản chất “ngăn chặn” cố hữu của nó.
Không giải quyết được bài toán cơ bản, các giải pháp dường như mắc kẹt
trong vòng luẩn quẩn.
Để tránh sự lạm quyền, tùy tiện, nhiều quy định, quy trình thủ tục hành
chính phải được ban hành. Nhưng một khi các quy định đã mọc thành rừng
rậm với những điều tương phản nhau, chúng trở thành nơi trú ẩn lý tưởng
