Quốc gần 30 năm thời kỳ Vạn Lịch triều Minh từng nói: Quân đội
triều Minh là quân đội có số lượng nhiều nhất, trang bị tốt
nhất trên thế giới mà ông từng thấy, nhưng đội quân này hoàn
toàn chỉ dùng vào phòng ngự, không có bất kỳ ý đồ nào xâm lược
nước khác.
Theo thống kê của các sử gia Nga, thời gian 1700 - 1870, trong
số 38 cuộc chiến tranh người Nga tiến hành trong gần 170 năm
chỉ có 2 cuộc chiến tranh có tính phòng ngự, còn lại 36 cuộc đều có
tính tấn công. Nhưng trong lịch sử mấy nghìn năm của Trung
Quốc rất khó thấy tiền lệ Trung Quốc chủ động tấn công quốc
gia và dân tộc khác trong tình hình không bị công kích.
“Không đánh mà thắng”: “Binh pháp mưu lược”
“Binh pháp mưu lược” không đánh mà thắng nghĩa là trong đấu
tranh quân sự không dùng sức mạnh để quyết định thắng lợi mà
dùng mưu kế để giành chiến thắng. Xưa nay các nhà quân sự
Trung Quốc đều nhấn mạnh “Nghĩ kế trước, đánh trận sau”,
“Định mưu trước, hành động sau”, “Điều quan trọng trong dụng
binh là trước tiên lập mưu”. Họ coi trọng sự vận dụng mưu lược và
sách lược, hoặc dùng cái uy quân sự để đe dọa, hoặc dùng hôn nhân
để hòa hiếu, dùng cách vây thành để ngăn trở, hoặc dùng bổng lộc
để ban ơn, hoặc dùng hàng hóa để thông thương, hoặc dùng cách giáo
hóa để đối phương nhớ ơn mình v.v. nhằm đạt tới mức độ “đánh
nhỏ mà thắng”, “không đánh mà thắng”. Trung Quốc thời cổ đã
hình thành truyền thống “dùng mưu kế”; “36 chước” nổi tiếng
lưu truyền xa gần. Binh pháp Trung Quốc là phương thức và
phương pháp tư duy “tôn sùng mưu kế”, “dùng mưu kế”. Binh pháp
Trung Quốc kiên trì “Dùng mưu lược thắng địch là trình độ dụng
binh cao nhất”, “Không đánh mà hàng phục được toàn bộ kẻ
địch”
, tìm kiếm và thực hiện sự thống nhất giữa giành chiến
thắng quân sự với hạ thấp trả giá cho chiến tranh.
