bộ”, là một con đường phát triển kiểu nội hàm; xưa nay Trung Quốc
chưa từng có một vương triều coi bành trướng ra bên ngoài là quốc
sách cơ bản của mình.
Thách thức chủ yếu đối với các quốc gia phương Tây thì đến
từ thế giới bên ngoài cạnh tranh kịch liệt với nhau; vấn đề căn bản
họ cần giải quyết là qua chiến tranh và bành trướng đối ngoại,
đánh bại đối thủ cạnh tranh để tìm lấy sự sống còn và phát triển.
Cho nên đặc trưng nổi bật của tư duy chiến lược phương Tây là “nhìn
ra ngoài”. Thí dụ Tổng thống thứ 15 nước Mỹ là James Buchanan
từng tuyên bố: “Phép sinh tồn của quốc gia chúng ta là bành
trướng; cho dù chúng ta muốn đi ngược lại cũng không thể được”.
Sự khác nhau giữa Trung Quốc với phương Tây về phương
hướng cai trị đất nước, ảnh hưởng khác nhau đối với tính cách
quốc gia và dân tộc, đây là một nhân tố quan trọng không thể coi
nhẹ.
Theo đuổi “thẳng cong phải trái” hay là tôn sùng “lực lượng lợi
ích”: sự đối lập về giá trị quan
Tính cách dân tộc là biểu hiện tập trung của văn hóa chiến lược
dân tộc, là thể hiện tập trung của giá trị quan cốt lõi của dân tộc.
Hình thái ý thức chính của Trung Quốc lấy tư tưởng Nho giáo làm
chủ đạo là một hệ thống giá trị lấy đạo đức, đạo nghĩa làm trung
tâm. Đặc trưng quan trọng của văn hóa chiến lược và giá trị quan
Trung Quốc là có quan niệm “thiện ác”, “đúng sai” rất mãnh liệt:
coi trọng cao độ sức mạnh của “đạo nghĩa”, nhấn mạnh “Kẻ có đạo
nghĩa thì được nhiều người ủng hộ, kẻ vô đạo ít người ủng hộ”
,
“Kẻ hay làm điều bất nghĩa ắt sẽ tự vấp ngã”
; về mặt quân sự
thì kiên trì “Làm mọi việc đều có lý do chính đáng”
, coi trọng
“Quân đội chiến đấu vì sự nghiệp chính nghĩa”
và “Chiến tranh
vì chính nghĩa”
.
