Mỹ phải trả giá chiến lược đau đớn, gây nên sự phung phí lớn tài
nguyên chiến lược và sự sa sút sức mạnh bá quyền của Mỹ, tạo ra
cho Nhật và các nước lớn công nghiệp châu Âu những cơ hội và điều
kiện trỗi dậy về kinh tế.
Warren Cohen từng viết: “Sau thất bại trong Thế chiến II,
Nhật dùng 99% ngân sách nghiên cứu triển khai vào sản xuất dân
dụng, nhờ đó dễ dàng chiếm được thị trường Mỹ, còn Mỹ thì dùng
50% ngân sách nghiên cứu triển khai vào chế tạo vũ khí và trang bị
quân sự... Sự nổi lên của các quốc gia thương mại như Nhật và Đức
cho dù không xuất phát từ tự nguyện, các quốc gia này lựa chọn
thương mại chứ không dùng biện pháp quân sự để tạo ra của cải và
sức mạnh... Do cuộc chiến tranh không lý trí ở Việt Nam, ít nhất
nước Mỹ đã làm cho cái ngày “Nhật Bản số Một” đến sớm hơn. Cơ
hội tạo dựng một phong cách lãnh đạo hậu bá quyền hoàn toàn mới
cùng với của cải và sức mạnh của nước Mỹ thế là đã bị phung phí
mất”.
Trong thập niên 80 thế kỷ XX, mấy lực lượng chính trị như
Nhật, châu Âu, Trung Quốc không ngừng trỗi dậy, cạnh tranh gay
gắt với Mỹ trên các mặt năng lượng, thị trường, thương mại; cùng
với những điều đó, tiếng hò hét “châu Âu tự chủ”, “Nhật Bản số
Một” làm cho hệ thống đồng minh của Mỹ bị thách thức. Đặc biệt
là thành tựu kinh tế của Nhật đã gây ra tác động gần như lật đổ
đối với kinh tế Mỹ. Địa vị kinh tế “nước Mỹ số Một” trở nên hết
sức nguy cấp.
Thành tích kinh tế của Nhật Bản dẫn đầu thế giới, làm rung
chuyển nước Mỹ
Cùng với đà phát triển kinh tế Nhật sau chiến tranh, từ cuối
thập niên 50 thế kỷ XX giữa Mỹ và Nhật xuất hiện sự cọ xát về
