“Thuyết nước Mỹ suy thoái” trở thành đề tài bàn tán nóng hổi trên
khắp nước Mỹ.
Hai cuốn sách “Nhật Bản số Một” và “Sự thăng trầm của các
cường quốc” phản ánh nỗi lo lắng hoạn nạn của giới tinh anh Mỹ.
“Thuyết nước Mỹ suy thoái” không chỉ là ý kiến của vài học giả mà
là cả một quần thể lớn tiếng báo động dân chúng Mỹ. Nỗi lo lắng
của quần thể tinh anh đã kéo theo và đẩy mạnh cả một trào lưu tư
tưởng của toàn bộ xã hội Mỹ. Nhiều người Mỹ cho rằng, Mỹ có thể
chiếm thế thượng phong trong cuộc cạnh tranh giữa phương Đông
với phương Tây, nhưng trong cuộc cạnh tranh kinh tế với Nhật và
châu Âu thì Mỹ lại là kẻ thua, thậm chí đánh mất địa vị siêu cường.
Ý thức nguy cơ mãnh liệt là động lực số một thúc đẩy nước Mỹ ứng
phó với sự thách thức.
Phản công chiến lược: ném bom nguyên tử tài chính
Trong tình hình Nhật nhanh chóng trỗi dậy, chính phủ Mỹ đặt
mục tiêu cơ bản trong chính sách đối với Nhật là bảo đảm địa vị lãnh
đạo của Mỹ, buộc Nhật chia sẻ trách nhiệm. Nói cụ thể là: trên vấn
đề thương mại song phương, bắt Nhật phải nhượng bộ Mỹ, giúp Mỹ
giảm thâm hụt thương mại; về mặt kinh tế, yêu cầu Nhật đóng góp
nhiều hơn nhưng đề phòng Nhật Bản lợi dụng viện trợ và đầu tư
để ảnh hưởng tới môi trường chiến lược của Mỹ; về chính trị, cho
phép Nhật phát huy tác dụng nhiều hơn nhưng không cho phép thay
thế Mỹ; về quân sự, dưới tiền đề duy trì sự lãnh đạo tuyệt đối
của Mỹ, để Nhật nâng cao năng lực phòng vệ, cùng Mỹ chia sẻ chi phí
bảo đảm an ninh. Chiến lược toàn cầu của Mỹ trong thời gian
chiến tranh lạnh có hai cột trụ quan trọng: một là Khối Bắc Đại
Tây Dương NATO, hai là đồng minh Mỹ - Nhật.
Mối quan hệ Mỹ - Nhật xưa nay được coi là hòn đá tảng trong
chính sách châu Á của Mỹ. Nhiều năm nay hai nước này luôn mâu
