trước giữa thập niên 70 thế kỷ XX, chính phủ Mỹ về căn bản không
ràng buộc nhân quyền với ngoại giao. Tổng thống Carter muốn
lãnh đạo phong trào nhân quyền trên toàn thế giới, cho rằng nêu
cao nhân quyền sẽ trở thành trào lưu của thế giới trong tương lai,
nước Mỹ cần đứng trên đỉnh ngọn sóng trào lưu ấy, nhấn mạnh
nhân quyền là linh hồn và tinh túy của chính sách ngoại giao Mỹ,
là nhân tố quan trọng xác định mối quan hệ ngoại giao với các
nước khác. Tuyên bố nhân quyền là hòn đá tảng của chính sách
ngoại giao Mỹ, nhân quyền trở thành ngọn cờ thế giới của Mỹ, trở
thành điểm cao khống chế hình thái ý thức Mỹ, là giá trị phổ cập
mà nước Mỹ tuyên truyền rộng rãi. Mỹ dùng nhân quyền để chế
ướ
c chủ quyền, mượn cớ bảo vệ nhân quyền để đẩy mạnh bá
quyền thế giới, tăng cường khả năng tiến hành cạnh tranh chiến
lược với Liên Xô.
Phát triển là đạo lý muôn thưở, không những chỉ là phát triển kinh
tế mà còn là phát triển tư tưởng, tinh thần, phát triển văn hóa, phát
triển hình thái ý thức. Cuộc cạnh tranh chiến lược giữa Trung Quốc
với Mỹ có một lĩnh vực quan trọng là cạnh tranh giữa giá trị quan của
Trung Quốc với giá trị quan của Mỹ, lĩnh vực này là miền quê linh
hồn của mọi người. Hình thái ý thức của Trung Quốc phải có điểm
cao khống chế của mình, giá trị quan của Trung Quốc phải có sức
truyền cảm thế giới, giá trị quan Trung Quốc phải có giá trị quan
phổ quát thế giới. Một Trung Quốc có thể dẫn dắt thế giới về
mặt tinh thần thì mới có thể trở thành “quốc gia linh hồn” của
thế giới.
Thời đại chiến tranh lạnh và thời đại phi chiến tranh lạnh
Chiến tranh lạnh là một mô hình cạnh tranh chiến lược giữa các
nước lớn, nó cũng là sự trả giá cho cuộc cạnh tranh đó, hơn nữa còn là
cái giá cao khó có thể gánh chịu nổi. Chiến tranh lạnh chẳng những
đem số phận hai nước Liên Xô và Mỹ ra đánh cược mà còn đem số
