vào trung ương, làm suy yếu quyền lực ở địa phương; các châu,
huyện ở địa phương chẳng những không có binh lực để tự vệ mà cũng
không có tài lực để xây dựng. Đặc biệt về mặt binh dịch, nguồn
cung cấp quân lính chủ yếu dùng chế độ chiêu mộ, kẻ tòng quân
nếu không phải là kẻ không nghề nghiệp thì cũng là kẻ vong mạng
trốn chạy, chất lượng kém. Sau đó lại chọn ra một số tương đối
khá tập trung về kinh thành, gọi là “Cấm quân”; những binh lính
còn lại chất lượng kém thì chia đi đóng tại các địa phương, gọi là
“Sương quân”, loại này không có sức chiến đấu nhưng cũng hưởng
chế độ lương thực như cấm quân. Ngoài ra cả đến bọn tội phạm
cũng được đưa vào trại lính làm binh sĩ, đây là nguồn gốc của từ
“Sung quân”
, chuyện này được kể lại trong tiểu thuyết Thủy Hử.
Nhà Tống thực hiện nguyên tắc phân quyền kiểm soát, nhưng
kiểm soát quá mức, trở thành níu kéo nhau. Giữa ba chức vụ hoàng
đế, tể tướng, gián quan đã thực hiện kiểm soát nhưng không cân
bằng, dẫn tới sự tê liệt về chính trị. Tể tướng nhà Tống có quyền
uy kém xa tể tướng nhà Đường, không được tham dự việc quân chính,
mà quyền quân lệnh là do Khu Mật Viện (tương tự bộ tham mưu)
chủ quản. Việc tài chính cũng do 3 Ty chủ quản (Ty Hộ Bộ, Ty Diêm
Thiết, Ty Độ Chi Sử), không chịu sự chi phối của tể tướng. Gián
quan có quyền uy lớn, có thể phê bình bất cứ vấn đề nào. Triệu
Khuông Dẫn có lời thề giấu trong Thái Miếu: “Không giết đại
thần và nói chuyện quan”, vì các gián quan không biết sợ ai, dám
gây chuyện tranh cãi kịch liệt khiến cho chính quyền khó ra quyết
sách vào lúc nguy cấp. “Người nhà Tống chưa bàn bạc xong thì
quân địch đã vượt qua sông”, câu này diễn tả đúng tình hình hồi
ấy.
4. Học thuật quân sự tách rời thực tiễn quân sự. Nhà Tống tuy
suy yếu và cuối cùng mất nước vì giặc ngoài, nhưng lại có một
hiện tượng kỳ lạ là về hai mặt vũ học và binh thư thì đời Bắc Tống
