1609, sớm khoảng 100 năm so với Ngân hàng Anh Quốc. Hà Lan là
quốc gia đầu tiên kinh tế tăng trưởng liên tục. Một trong hai
đồng chủ nhân giải Nobel kinh tế năm 1993 là Douglass C. North
từng đánh giá cao sự trỗi dậy của Hà Lan: “Trong thời kỳ đầu của
lịch sử cận đại, Hà Lan đã trở thành lãnh tụ kinh tế của châu Âu”,
“Trong thực tế, Hà Lan là quốc gia đầu tiên đạt được sự tăng
trưởng kinh tế liên tục theo ý nghĩa chúng ta xác định”. Cho tới nay,
người Hà Lan vẫn sống giàu có sung túc, các quy tắc buôn bán do
người Hà Lan đặt ra vẫn ảnh hưởng tới thế giới.
Trong nửa sau thế kỷ XVII, Hà Lan có hơn 16.000 tàu buôn,
chiếm ba phần tư tổng số vận chuyển của đội tàu buôn của cả châu
Âu, tương đương bằng tổng số tàu buôn của bốn nước Anh, Pháp,
Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha cộng lại. Nếu lấy quốc gia làm đơn vị
so sánh thì Hà Lan bằng 4 - 5 lần nước Anh, 7 lần nước Pháp. Hà
Lan hầu như độc quyền về vận tải biển toàn cầu. Có người bình
luận: “Người Hà Lan khai thác mật từ các nước khác... Na Uy là khu
rừng của họ, hai bờ sông Rhein là vườn nho của họ, Ireland là bãi
chăn nuôi gia súc của họ, Phổ, Ba Lan là vựa thóc của họ, Ấn Độ và
các nước Ả Rập là vườn trái cây của họ”. Amsterdam hồi thế kỷ
XVII là trung tâm buôn bán của toàn châu Âu. Khi công thương
nghiệp Hà Lan phát triển tới đỉnh cao, tích lũy tư bản của Hà Lan cao
hơn tổng tích lũy tư bản của các nước châu Âu cộng lại, đầu tư ở
ngoài nước nhiều hơn Anh Quốc 15 lần, trình độ công trường thủ
công nghiệp của Hà Lan đứng đầu châu Âu.
Năm 1664, Thomas Mun, một người Anh nổi tiếng theo chủ
nghĩa trọng thương từng nói: “Đây là một kỳ tích trên thế giới: một
quốc gia nhỏ như vậy, to chưa bằng hai quận to nhất ở nước ta, tài
nguyên thiên nhiên, thực phẩm, nguyên liệu gỗ hoặc các loại vũ khí
cần thiết cho thời kỳ chiến tranh hay hòa bình đều ít tới mức
không đáng kể, thế mà rốt cuộc nước ấy có dư thừa tất cả mọi
