Ý nghĩa lịch sử của chiến tranh lạnh là ở chỗ nó là một mô thức
cạnh tranh chiến lược, là một giai đoạn cạnh tranh chiến lược nước
lớn. Chiến tranh lạnh có một đóng góp cho nền văn minh nhân loại
và tiến trình quan hệ quốc tế: đó là nó không dùng hình thức đại
chiến thế giới để tiến hành cạnh tranh chiến lược giữa các nước
lớn. Việc Liên Xô tan rã, chiến tranh lạnh chấm dứt, hệ thống
quốc tế chuyển đổi đã đem lại một số vấn đề lý luận: Tại sao
chiến tranh lạnh không chấm dứt bởi việc Liên Xô bị thua trong
xung đột quân sự? Vì sao cuộc chạy đua vũ trang lại không dẫn tới đại
chiến thế giới lần thứ III? Người ta có thể phê phán chiến tranh
lạnh nhưng thời kỳ chiến tranh lạnh rốt cuộc là thời kỳ có bom
nguyên tử mà không xảy ra chiến tranh nguyên tử; là một thời kỳ có
chạy đua vũ trang cực kỳ lớn mà lại không xảy ra chiến tranh quân
sự quy mô lớn; là một thời kỳ có mâu thuẫn thế giới mà không nổ ra
chiến tranh thế giới; là một thời kỳ có đe dọa hạt nhân mà chưa xảy
ra tấn công hạt nhân; bất kể so sánh với 50 năm trước chiến tranh
lạnh và so sánh với 20 năm sau chiến tranh lạnh hay là so sánh với
bất kỳ giai đoạn 50 năm nào kể từ năm 1500 trở lại đây, nó vẫn là
thời kỳ xung đột quân sự nhỏ nhất và quy mô chiến tranh tương
đối nhỏ. Thời kỳ chiến tranh lạnh là thời kỳ siêu cường dùng cái giá
tương đối nhỏ để quyết định thắng thua trong cạnh tranh chiến
lược, là thời kỳ dùng phương thức chiến tranh lạnh để kết thúc
chiến tranh lạnh. Lẽ nào đây chẳng phải là một thời kỳ đáng được
gọi là “kỳ tích chiến tranh lạnh” hay sao? Chúng ta cần nghiên cứu
trí tuệ chính trị và sự huyền diệu “trong chiến tranh lạnh không có
đại chiến” của thời kỳ chiến tranh lạnh này.
Sự tỉnh táo và lý trí của “tư duy chiến tranh lạnh”
“Chiến tranh lạnh” là một sáng kiến chiến lược của Mỹ dùng để
đối phó với Liên Xô, một phát minh chiến lược của đế quốc văn
minh đối phó với chủ nghĩa bá quyền Liên Xô.
