mang đến nhiều thứ mà dân Lào đang thiếu – hệ thống tưới tiêu, phân bón,
thuốc trừ sâu và khả năng quản lí nông nghiệp – và tuyển dụng nhiều người
địa phương. Nhưng các nhà đầu tư lớn thích có được đất tô nhượng, chỉ
thuê ít dân địa phương. Khi sản vật sẵn sàng để gặt hái, nó được đóng gói
tại chỗ và chất lên xe tải đi qua biên giới tới Vân Nam, tại đó họ thu được
phần lớn lợi nhuận. Không phải đầu tư nào cũng được chào đón như nhau.
Những nhà đầu tư nhỏ thường bán sản vật cho các công ty thương
mại, những công ty này sẽ chuyển hàng đến các thị trường khắp Trung
Quốc. Họ liên hệ với những người như Phi Tiểu Ðông (Fei Xiaodong),
người tôi gặp trên xe đò đi từ Cảnh Hồng đến biên giới Trung – Lào. Phi là
người đàn ông mập mạp, đầu cạo trọc và bụng to, mang một nắm tiền mặt
trong một cái túi da cá sấu trên đó còn gắn đầu cá sấu con. Ông ta làm việc
cho một công ty hậu cần có văn phòng nằm ở Thụy Lệ, ở vùng biên giới
Myanmar, và Ürümqi, hàng nghìn km về phía Bắc Tân Cương. Bằng giọng
rầm rầm trong cổ họng của vùng Ðông Bắc Trung Quốc, ông gầm một
tràng các con số và tên địa danh vào iPhone: “Hạ Môn, Hàng Châu, Phụng
Thiên, Bắc Kinh… Tôi sẽ hỏi ở Côn Minh giá bao nhiêu, nhưng sẽ tốn vài
nghìn thôi”. Ông được một đồng nghiệp tới đón trong một chiếc xe truyền
động bốn bánh mang biển số tỉnh Hắc Long Giang. “Chúng tôi suốt ngày đi
qua biên giới”, ông cho biết.
Nhiều giờ lái xe từ biên giới, ở điểm giao khét tiếng của Lào, Thái Lan
và Myanmar, có tên gọi là “Tam giác Vàng”, tôi thấy giới đầu tư Trung
Quốc đang trồng chuối. Khu vực này nổi danh hơn về việc trồng cây anh
túc trái luật, nhưng các đồn điền hợp pháp ở đây đều có quy mô ở tầm công
nghiệp. Những cây cọ đu đưa lấm chấm những mảng xanh lam phi tự nhiên
– những cái bọc nhựa bảo vệ được nông dân Trung Quốc dùng đến để ngăn
lũ sâu bọ và tạo điều kiện cho trái cây chín. Chúng được tưới nước bằng
mạng lưới đường ống và được chia thành nhiều khu với những biển hiệu
viết bằng chữ Trung Quốc. Nếu cần xác nhận về chủ quyền, chiếc SUV đỗ
cạnh mấy cái cây mang biển số Vân Nam.
