này. Tôi thấy các ô cửa ở khắp thành phố đều được dán cặp liễn chúc may
mắn bằng thư pháp Trung Quốc.
Ở dân nhập cư, có nhiều thiện ý dành cho họ, theo lời một số người
mới từ Trung Quốc đến – mặc dù nhiều người dân Khmer thực sự không
vui như những người nhập cư Trung Quốc đã thấy. “Chúng tôi ở đây không
bị đối xử như người ngoại quốc, vì người Trung Quốc chúng tôi đã đóng
góp ngần ấy cho đất nước này bằng cách xây đường và đập”, theo lời giải
thích của ông Doanh (Ying), người quản lí một siêu thị trên một con phố
tấp nập ở Phnom Penh có nhiều cửa tiệm và nhà hàng Trung Quốc. Ông
bảo tôi rằng thành phố này là nơi cư ngụ của 60.000 người Campuchia gốc
Hoa, chủ yếu là dân nhập cư thế hệ thứ ba, cộng với 50.000 dân đại lục tới
đây trong khoảng một thập niên nay. “Tôi biết con số này vì chúng tôi
thường có những cuộc gặp gỡ ở đại sứ quán”, ông nói, đứng bên cạnh kệ
rượu gạo và rít mạnh điếu thuốc lá Trung Quốc. “Chỉ nội từ quận quê nhà
của tôi ở tỉnh Chiết Giang đã có 3.000 người rồi.”
Bắc Kinh đã làm mọi thứ êm đềm cho những di dân Trung Quốc như
ông Doanh, bằng cách tài trợ và xây dựng phần cơ sở hạ tầng đang được
mọi người cần đến một cách tuyệt vọng. Với mức 1.168 đô-la nhỏ nhoi vào
năm 2015, GDP bình quân ở Campuchia nằm mức thấp nhất ASEAN, thậm
chí Myanmar còn xếp cao hơn.
Trung Quốc là nguồn viện trợ hào phóng
nhất của Campuchia, chi tiêu nhiều khoản trợ cấp và khoản cho vay ưu đãi
trị giá gần 1,5 tỉ đô-la trong quãng 2009 – 2013, nhiều hơn Liên hợp quốc,
Ngân hàng Thế giới, ADB và những nhà tài trợ đa phương khác gộp lại.
Trong khi những nhà viện trợ và những ngân hàng phát triển của phương
Tây đôi khi giữ lại các khoản tiền, viện dẫn những vụ xâm phạm nhân
quyền và nạn tham nhũng thường gặp ở địa phương, thì Trung Quốc vẫn
tiếp tục bơm tiền vào. Từ tận năm 2006, Hun Sen đã tán thưởng cách tiếp
cận của Trung Quốc: “Trung Quốc nói ít mà làm nhiều”, ông nói khi bỏ túi
600 triệu đô-la tiền của Bắc Kinh.
Ðây là một cảm nghĩ thường gặp, thậm chí ở những người Campuchia
theo học ở phương Tây cũng hầu như không có chút cảm tình thực sự nào
