Tập Chủ tịch dùng nửa sau bài phát biểu để thúc bách thêm sự hợp tác
kinh tế. “Cả hai bên cần chung tay nỗ lực tạo nên một trật tự và hoàn cảnh
trong khu vực vốn sẽ mang lại thêm nhiều lợi ích cho châu Á và thế giới
nói chung”, ông nói. Ðối với Bắc Kinh, “sự hợp tác đôi bên cùng có lợi”
như thế kì thực là về chuyện tăng cường thịnh vượng trong khu vực theo
một trật tự khu vực do Trung Quốc dẫn dắt – chính là điều những người
Việt Nam yêu nước phải suy nghĩ cẩn trọng. Có số liệu cho thấy 20% phi
vụ giao thương của Việt Nam diễn ra với nước láng giềng phương Bắc này,
nơi bắt nguồn cho gần 30% hàng nhập khẩu của Việt Nam.
thương mại song phương này, vốn lơ lửng quanh mốc 25 tỉ đô-la Mỹ, là
điều làm Hà Nội quan tâm rất nhiều. Những lĩnh vực xuất khẩu vốn là thứ
mà sự tăng trưởng của Việt Nam trong tương lai chịu phụ thuộc lớn, và Hà
Nội biết rằng những lĩnh vực đó trông cậy vào hàng nhập khẩu nguyên liệu
thô và các đầu vào từ Trung Quốc.
Về mặt kinh tế, Bắc Kinh có hầu hết đòn bẩy đó. Hãy xét những dữ
kiện sau. GDP 194 tỉ đô-la Mỹ của Việt Nam nhỏ hơn nhiều so với các nền
kinh tế ở những tỉnh láng giềng Trung Quốc, Quảng Tây (270 tỉ đô-la Mỹ)
và Vân Nam (220 tỉ đô-la Mỹ), cho dù hai tỉnh này được xếp vào hàng
những tỉnh nghèo nhất Trung Quốc. Việt Nam trong tương quan kinh tế với
Quảng Ðông, một nơi mạnh về xuất khẩu của Trung Quốc, nền kinh tế
Quảng Ðông lớn hơn Việt Nam sáu lần. Hàng xuất khẩu của Quảng Ðông
trị giá 746 tỉ đô-la Mỹ năm 2014, so với con số 150 tỉ đô-la Mỹ của Việt
Nam.
Sau sự kiện giàn khoan dầu năm 2014, một cuộc tranh luận nổi lên
khắp Việt Nam bàn về các chi phí kinh tế cho việc “thoát Trung”. Các nhà
kinh tế Hà Nội tính toán rằng GDP sẽ sụt giảm 10-15% nếu Trung Quốc đặt
các biện pháp chế tài lên Việt Nam.
Về phần mình, Bắc Kinh thấy được tiềm năng to lớn cho việc đầu tư
thêm vào Việt Nam. Mặc cho Trung Quốc cứ khoa trương hết mức về việc
là động cơ cho sự phát triển châu Á, nhưng mức đầu tư của Trung Quốc ở
Việt Nam không lấy gì ấn tượng. Các mỏ bô-xít của Trung Quốc và các cơ
sở xử lí ở vùng Cao nguyên phong cảnh hữu tình tạo nên sự quan ngại. Chủ
