và mấy chiếc xe kéo nhìn như đoàn lữ hành mỏi mệt của dân du mục. Bên
vệ đường, bọn trẻ với những khuôn mặt bóng nhẫy bán sữa ngựa lên men
đựng trong bình nhựa. Con đường đi theo hình chữ chi xuống con đèo dốc
đi theo con sông hối hả lấm tấm những mảnh băng tan. Cuối cùng chúng tôi
vào được Thung lũng Ferghana phì nhiêu, đến Osh kịp lúc cho bữa ăn tối –
một chuyến đi dài mười giờ.
Chuyến đi đường này cho thấy làm thế nào mà kĩ thuật của người
Trung Quốc đang thay đổi cảnh trí vùng Trung Á. Vào thời Xô Viết, những
con đường bộ của Kyrgystan chủ yếu dẫn tới phía Bắc đến Kazakhstan và
Nga. Vùng Trung Quốc bản thổ hãy còn là nơi xa xôi, nhưng giờ việc chở
hàng bằng xe tải từ các nhà máy ở bờ biển phía Ðông là việc làm hoàn toàn
khả dĩ. Nếu các chiến lược gia Trung Quốc được làm theo ý mình, con
đường bộ từ Kashgar đến Osh sẽ được đồng hành cùng một tuyến đường
sắp đi tiếp tới những khu chợ lớn hơn của Uzbekistan, Iran và Thổ Nhĩ Kì.
Ðiều này sẽ cho phép hàng hóa Trung Quốc đi qua Kyrgystan, mà đôi khi
nước này còn dọa cấm xe tải Trung Quốc nhập cảnh. Ðoạn cuối cùng của
tuyến đường sắt Kazakhstan – Tukrmenistan – Iran đã khai thông vào năm
2014; Turkmenistan đang làm tuyến đường mới xuyên qua Afghanistan và
Tajikistan, còn Uzbekistan cũng đang đặt 129km đường ray mới. Một tuyến
đường sắt do Trung Quốc xây dựng xuyên qua Kyrgyzstan, mà công tác
thực hiện theo lời cựu Thủ tướng Temir Sariyev sẽ bắt đầu vào năm 2016,
sẽ nối vào hệ thống trong khu vực này.
Osh từng là thị trấn giao thương quan trọng ở phân khu Con đường Tơ
lụa chạy từ Kashgar đến Samarkand. Ngày nay thị trấn này là một di tích
đổ nát của thời Xô Viết, hoang phế và xiêu vẹo, khổ sở vì những con đường
tắc nghẽn và hệ thống ống nước không ai tin dùng. Hơn bất kì thành phố
nào khác ở Kyrgyzstan, nền kinh tế nơi đây vận hành dựa trên việc tái xuất
khẩu hàng nhập khẩu từ Trung Quốc. Công việc giao thương này xoay
quanh khu chợ Kara-Suu, gần như nằm ở biên giới Uzbekistan. Giống
những khu chợ lớn khác trong khu vực ở Bishkek và Almaty, khu này được
dựng bằng hàng nghìn container chất chồng thành đôi, và rất hỗn loạn, xô
