bồ, đầy những quần áo, giày dép, đồ điện tử và những món hàng rẻ tiền
khác. Những người đẩy xe chất mấy cái hộp lên xe đẩy kim loại, hối hả
băng qua đám đông và cứ la lên Push, push! – “Coi chừng, coi chừng!”
Những thương nhân Trung Quốc, hầu hết đến từ tỉnh Phúc Kiến, đã
bắt đầu tới Kara-Suu hơn một thập niên trước. Khi bạo lực bùng lên giữa
dân Kyrgyz địa phương và Uzbek năm 2010, đã có khoảng 2.000 người
Trung Quốc ở khu chợ này, chủ yếu phục vụ những lái thương bán sỉ đến từ
Uzbekistan. Nhưng phần lớn việc kinh doanh đó đã ngừng lại, và khoảng
một nửa đã quay về Trung Quốc. “Người Uzbek quá sợ đến mức không tới
đây”, theo lời giải thích của Trâu Nhã (Zuo Ya), một thương nhân người
Phúc Kiến đã làm việc ở Kara-Suu được mười năm. “Giờ chuyển hàng qua
biên giới cũng gay go hơn; hàng thường bị hải quan giữ lấy”. Hối lộ viên
chức biên cảnh đơn giản là một phần của việc làm ăn ở Trung Á, nhưng
nhiều thương nhân Trung Quốc đã chịu quá đủ. “Làm ăn tệ lắm”, theo lời
một người dân Phúc Kiến, vận chiếc váy ngắn nhỏ xíu. “Tôi chắc chắn sẽ
về nhà.”
Một trong những than phiền nặng nề nhất ở Kara-Suu là các thương
nhân Uzbekistan lấy nguồn hàng hóa trực tiếp ở Quảng Châu, và sắp xếp
chuyển hàng bằng xe tải qua Ürümqi đến Tashkent. Họ dùng các dịch vụ
của Abu-Sahiy, một công ty hậu cần với chủ sở hữu là gia đình của Islam
Karimov, người lãnh đạo Uzbekistan bằng nắm đấm sắt từ lúc nước này
độc lập năm 1991 đến khi ông ta qua đời năm 2016. Lái xe một đoạn ngắn
từ khu chợ, tôi phát hiện kho tải hàng của Abu-Sahiy ở một bãi đỗ xe bụi
bặm được quây lại bằng những bức tường đầy những bức vẽ graffiti. Chỗ
này có nhân viên là người Duy Ngô Nhĩ, vốn đóng vai trò môi giới giữa
Trung Á và Trung Quốc. Một trong số những viên quản lí, một người đàn
ông da ngăm tên là Alijan, xác nhận rằng xe tải của họ chưa từng gặp rắc
rối ở khu biên giới. Ông ta cười toe nói rằng, “Việc làm ăn của chúng tôi
đang phát đạt”.
Ở trung tâm Osh, khu chợ Taatan, do người Trung Quốc quản lí, bán
nhu yếu phẩm cho các nhà đầu tư Trung Quốc. Tôi nói chuyện với ông Vũ
