Nhưng Einstein, người đã từng lật đổ lý thuyết đầy uy tín về hấp dẫn của
Newton, dường như giờ đây lại phục hồi mô hình hạt về ánh sáng của
Newton bằng cách đưa vào các hạt photon. Tất nhiên, chúng ta vẫn phải đối
mặt với chính câu hỏi trước đây: quan niệm hạt về ánh sáng làm thế nào có
thể giải thích được bức tranh giao thoa trên Hình 4.8? Thoạt nhìn, bạn có
thể đưa ra gợi ý sau: thì nước chả gồm các phân tử H2O và các hạt này chả
là “hạt” của nước là gì. Thế mà khi nhiều phân tử này chuyển động cùng
với nhau, chúng vẫn có thể tạo nên sóng nước với những tính chất giao thoa
như được minh họa trên Hình 4.7 đấy thôi. Và như vậy, vẫn sẽ là hợp lý
nếu ta tiên đoán rằng những tính chất sóng, như bức tranh giao thoa chẳng
hạn, vẫn có thể xuất hiện từ quan niệm hạt về ánh sáng, miễn là có sự tham
gia của một số rất lớn các hạt photon, tức các hạt ánh sáng.
Tuy nhiên, trong thực tế, thế giới vi mô còn tinh quái hơn thế nhiều. Ngay
cả khi cường độ của nguồn sáng trên Hình 4.8 giảm dần dần tới mức các
photon riêng rẽ lần lượt từng hạt một được phóng tới màn chắn, chẳng hạn
với tốc độ 1 hạt trong 10 giây, thì bức ảnh thu được vẫn còn giống như trên
Hình 4.8. Nếu chúng ta đợi đủ lâu để cho một số lớn các bó ánh sáng rời
biệt này (tức các photon - ND) có đủ thời gian đi qua hai khe và mỗi
photon được ghi lại bằng một chấm duy nhất ở nơi chúng đập vào kính ảnh,
thì những chấm này sẽ tích tụ và tạo nên hình ảnh của bức tranh giao thoa
như trên Hình 4.8. Điều này thật đáng ngạc nhiên.
Làm thế nào mà những
hạt photon riêng rẽ lần lượt đi qua màn chắn và đập riêng rẽ lên kính
ảnh lại có thể đồng mưu với nhau để tạo nên các vân sáng và tối của
sóng giao thoa?
Những suy luận thông thường nói với chúng ta rằng mỗi
photon hoặc là đi qua khe bên trái hoặc là đi qua khe bên phải, do đó chúng
ta chờ đợi sẽ nhận được bức tranh như trên Hình 4.6. Nhưng thực tế lại
không phải như vậy.
Nếu như bạn không hề cảm thấy ngạc nhiên trước sự kiện này của tự nhiên,
thì điều đó có nghĩa là, hoặc bạn đã từng biết nó từ trước và cảm thấy nhàm
chán hoặc là sự trình bày của chúng tôi chưa đủ gây ấn tượng cho bạn. Nếu
đó là trường hợp thứ hai, thì chúng tôi xin mô tả lại một lần nữa, nhưng
