giá mật độ trung bình của Vũ trụ, thì cũng chẳng khác gì dùng thu thập của
Bill Gates làm chuẩn để đánh giá tình hình thu thập trung bình của cả hành
tinh. Vì có rất nhiều người có thu nhập không đáng kể gì so với Bill Gates,
do đó sẽ làm giảm con số thu nhập trung bình của cả hành tinh xuống rất
nhiều, tương tự như vậy, trong không gian có rất nhiều khoảng trống rỗng
giữa các thiên hà và điều đó đã làm giảm mật độ khối lượng của cả Vũ trụ
xuống thấp một cách ghê gớm).
Bằng cách nghiên cứu kỹ lưỡng phân bố của các thiên hà trong toàn bộ Vũ
trụ, các nhà thiên văn có thể có thể có được một ý niệm khá chính xác về
lượng trung bình của vật chất thấy được trong Vũ trụ. Họ đã phát hiện ra
rằng nó nhỏ hơn nhiều so với giá trị tới hạn. Nhưng lại có bằng chứng khá
mạnh, cả về lý thuyết lẫn thực nghiệm, nói rằng vũ trụ còn tràn ngập các
vật chất tối. Đó là những vật chất không tham gia trong các quá trình tổng
hợp hạt nhân cung cấp năng lượng cho các sao và do đó chúng không phát
ra ánh sáng, nên các kính thiên văn không phát hiện được. Hiện nay chưa
có ai hình dung được bản chất của vật chất tối, chứ chưa nói tói chuyện biết
chính xác số lượng của chúng. Như vậy, số phận của Vũ trụ đang giãn nở
hiện cũng còn chưa rõ ràng.
Để định ý, bây giờ ta phải thử rằng mật độ khối lượng vượt quá giá trị tới
hạn và một ngày nào đó trong tương lai xa, sự giãn nở sẽ dừng lại và Vũ trụ
bắt đầu tự co lại. Tất cả các thiên hà sẽ chậm chạp tiến lại gần nhau và với
thời gian vận tốc tiến lại gần nhau của chúng sẽ tăng cho tới khi chúng sập
vào nhau với một vận tốc kinh khủng. Bạn cần hình dung toàn bộ Vũ trụ bị
ép lại với nhau thành một khối lượng co lại dần. Như trong Chương 3, từ
kích thước cực đại cỡ hàng tỷ năm áng sáng, vũ trụ co lại còn hàng triệu
năm ánh sáng. Mỗi lúc tốc độ co lại càng tăng, cho tới khi mọi thứ bị ép
vào nhau tới kích thước chỉ bằng một thiên hà, rồi sau đó bằng một ngôi
sao, một hành tinh, xuống còn một quả cam, một hạt đậu, một hạt cát và
sau đó theo thuyết tương đối tổng quát xuống tới kích thước một phân tử,
rồi một nguyên tử và trong một vụ co lớn không thể nào tránh khỏi, cuối
cùng tới hoàn toàn không có kích thước nữa. Theo lý thuyết truyền thống,
vũ trụ bắt đầu bằng một vụ nổ theo kích thước bằng không và nếu như có