GIAI ĐIỆU GIÂY VÀ BẢN GIAO HƯỞNG VŨ TRỤ - Trang 442

những vũ trụ đó, thì đại đa số sẽ không còn những điều kiện thích hợp đối
với sự sống hoặc ít nhất cũng khác xa với sự sống mà chúng ta đã biết. Đối
với những thay đổi ghê gớm trong vật lý quen thuộc, thì điều này là rõ
ràng: nếu như vũ trụ chúng ta giống như vũ trụ ống nước thì sự sống như
chúng ta biết không thể tồn tại được. Nhưng ngay cả những thay đổi nhỏ
nhất đối với vật lý cũng sẽ có ảnh hưởng ngay đến sự tạo thành các ngôi
sao, chẳng hạn, sẽ làm cho nó không còn khả năng đóng vai trò là lò luyện
kim vũ trụ tổng hợp nên những nguyên tử phức tạp - cơ sở của sự sống -
như cacbon và ôxy, là những nguyên tử vốn được phóng ra khắp vũ trụ bởi
các vụ nổ sao siêu mới. Dưới ánh sáng của sự phụ thuộc nhạy cảm của sự
sống vào những chi tiết của vật lý, nếu bây giờ ta hỏi, chẳng hạn, tại sao
các lực và các hạt của tự nhiên lại có đúng những tính chất cụ thể như
chúng ta quan sát được, thì một câu trả lời khả dĩ là: trong toàn bộ đa vũ
trụ, những đặc trưng này thay đổi trong một khoảng rất rộng; những tính
chất đó có thể là khác và thực sự là khác trong những vũ trụ khác. Cái đặc
biệt của tổ hợp cụ thể những tính chất của các hạt và các lực như chúng ta
quan sát được chỉ là ở chỗ, chúng cho phép sự sống hình thành. Và sự sống,
mà đặc biệt là sự sống có trí tuệ, thậm chí còn là điều kiện tiên quyết để đặt
ra câu hỏi tại sao vũ trụ chúng ta lại có những tính chất mà nó hiện có. Nói
theo ngôn ngữ bình dan, thì mọi thứ như nó đang hiện hữu trong vũ trụ
chúng ta là bởi vì nếu chúng không như thế, chúng ta sẽ không có mặt ở
đây để mà đặt ra câu hỏi. Giống như những người thắng cuộc trong trò chơi
rulét tập thể ở Nga, sự bất ngờ được sống sót của họ đã bị giảm bớt đi nhiều
bởi một thực tế là, nếu như họ không thắng, mới là điều ngạc nhiên, giả
thuyết đa vũ trụ cũng thế, nó có khả năng làm giảm bớt sự bức xúc phải
giải thích tại sao vũ trụ chúng ta lại làm như nó hiện nay.
Đường hướng lập luận ở trên thực chất là một phiên bản của ý tưởng đã có
lịch sử từ lâu được gọi là nguyên lý vị nhân. Như đã trình bày ở trên, đây là
một quan điểm đối ngược hẳn với giấc mơ về một lý thuyết thống nhất,
chặt chẽ và có khả năng giải thích được tất cả. Theo nguyên lý này, mọi vật
như ta quan sát thấy là bởi vì vũ trụ không thể khác được. Trái hẳn với mô
hình thơ mộng, trong đó mọi vật đều hài hòa với nhau trong một sự thanh