khách quan chung, bao trùm cả ba lĩnh vực: tự nhiên, xã hội, tư duy và
không phụ thuộc vào con người cụ thể.
Đề cập tư duy sáng tạo, những nhà nghiên cứu đi theo cách tiếp cận
truyền thống thường nghĩ ngay đến quá trình tâm lý xảy ra bên trong bộ óc
người giải bài toán, tập trung mọi chú ý vào đó (xem Hình 22) và suy ra
rằng, đi tìm các quy luật sáng tạo tức là đi tìm các quy luật tâm lý chủ quan
ấy. Chúng ta thử tưởng tượng tình huống sau:
Chiếc ô tô đi trên con đường với đoạn AB là thẳng và đoạn BC quanh co,
uốn khúc, lên dốc, xuống đèo (xem Hình 23). Trên xe có người lái xe và
người nghiên cứu. Nhiệm vụ của người nghiên cứu là quan sát, mô tả, tìm
hiểu xem: nhờ đâu mà người lái xe có thể đưa xe đi từ A đến B, từ B đến C
và rút ra những kết luận cần thiết. Sau đây là bản báo cáo của người nghiên
cứu theo cách tiếp cận truyền thống sau chuyến đi:
Hình 23: Khía cạnh chủ quan và khía cạnh khách quan trong sáng tạo
của con người
“Tôi ngồi bên cạnh người lái xe suốt chặng đường từ B đến C, mắt không rời anh ta một giây. Do
đó, những điều tôi quan sát được là tuyệt đối đầy đủ. Rõ ràng người lái xe này là người ham hoạt động
hơn những lái xe khác mà tôi gặp, ít ra cũng so với những lái xe đưa tôi đi từ A đến B, vì tôi thấy anh
hết đánh vô-lăng sang phía bên này lại đánh vô-lăng sang phía bên kia. Không những thế anh còn
sang số và thay đổi tốc độ liên tục. Mặt trời lúc thì chiếu sáng má phải của anh, lúc thì má trái. Tốc độ
