Hình 30: Giải bài toán tìm vàng ở thời kỳ dùng xẻng
Để ngắn gọn, bài toán trên Hình 30a được ký hiệu là BTA và bài toán trên
Hình 30b – BTB. Dưới đây là một số ý phản ánh quan niệm của G.S.
Altshuller về các vấn đề nêu ở phần đầu mục nhỏ này:
1) Về quan niệm sáng tạo do bẩm sinh:
Các nghiên cứu cho thấy, khả năng sáng tạo của mỗi người bình thường
(không bị khuyết tật về não) là rất lớn. Giả sử còn có những người với khả
năng sáng tạo bẩm sinh cao hơn những người bình thường nhiều lần thì điều
này cần được xác định rõ một cách khoa học. Rất tiếc, khoa học hiện đại
chưa có lời giải đối với bài toán này.
Mặt khác, nếu quả thật còn có những người với khả năng sáng tạo bẩm
sinh cao hơn những người bình thường nhiều lần thì họ không phát huy
được khả năng của mình, nếu không có những điều kiện môi trường cần
thiết. Các điều kiện đó là (theo các điểm 3, 5, 7 của mục nhỏ 4.2.6. Các mức
sáng tạo – các mức khó của bài toán): kiến thức rộng (kiến thức do học tập
mà có chứ không do di truyền, bẩm sinh); tập thể các chuyên gia đồng bộ;
có đủ chi phí để sáng tạo. Như vậy, chỉ với khả năng sáng tạo bẩm sinh cao
không đủ để đảm bảo có sáng tạo mức cao.
Chúng ta có thể làm thí nghiệm tưởng tượng sau: Lấy tế bào của Einstein,
nhân bản vô tính thành vài Einstein (những Einstein này đều giống nhau về
mặt di truyền) và cho sống ở những điều kiện môi trường khác nhau trên thế
giới. Liệu bạn đọc có tin là họ đều trở thành Einstein với các kết quả sáng
tạo tương tự như đã xảy ra với Einstein đã có trong lịch sử?
2) Về quan niệm sáng tạo do kiên trì:
Quan niệm này chỉ đúng đối với một số bài toán nào đó. Ví dụ, ngay cả
đối với BTA là bài toán chắc chắn giải được trong một đời người nhưng nếu
người tìm vàng không kiên trì đào bới, nửa chừng bỏ cuộc thì cũng không
tìm ra hũ vàng. Còn với BTB, tình hình khác hẳn, sự kiên trì của một người,
nói chung, không giúp ích gì trong việc tìm ra hũ vàng.
3) Về quan niệm sáng tạo do may mắn:
