Bạn đọc thử so sánh sự khác nhau giữa việc phát biểu bài toán, quá trình
thực hiện giải bài toán của các bài toán đúng với các tình huống vấn đề xuất
phát, kiểu như đã nêu ở phần trước: Làm thế nào để đứa lớn đang học lớp 6
vào được đại học trong tương lai và đứa bé mới một tuổi hết suy dinh
dưỡng?
So với sáu giai đoạn giải bài toán thực tế (tình huống vấn đề xuất phát),
người giải bài toán đúng khi đi học, chủ yếu thực hiện giai đoạn D: Tìm ý
tưởng giải bài toán (vì các giai đoạn trước đó đã được các tác giả thật sự của
các bài toán đúng làm rồi). Nói cách khác, bài toán đúng là kết quả của các
giai đoạn A, B, C. Chưa kể, ngay cả khi thực hiện giai đoạn D: Tìm ý tưởng
giải bài toán, người học không được hệ thống giáo dục và đào tạo trang bị
các phương pháp phát ý tưởng sáng tạo giải bài toán nên quá trình suy nghĩ
sáng tạo diễn ra với năng suất và hiệu quả thấp. Tiếp theo, người giải bài
toán đúng thực hiện một phần giai đoạn E: Phát triển ý tưởng thành thành
phẩm. Nói "một phần" vì thành phẩm trong trường học thường là lời giải bài
toán viết trên giấy, họa hoằn lắm có thành phẩm được vật chất hóa (như đối
với trường dạy nghề hoặc khi làm luận văn tốt nghiệp ở một số lĩnh vực) thì
tính trọn vẹn thấp, chưa thể áp dụng thực tế ngay. Những điều kể trên góp
phần lý giải vì sao những người mới ra trường thường rất lúng túng khi phải
giải các bài toán thực tế, khác xa các bài toán đúng và nhiều khi bị chê là
những con người lý thuyết, hàn lâm, sách vở.
Thầy, cô giáo hay hội đồng bảo vệ là những người tiếp nhận thành phẩm
và cho điểm chứ không phải hệ thực tế thực sự (giai đoạn G). Do vậy, để có
được những kết quả học tập chính xác, phản ánh đúng trình độ của người
học, những người ra đề và chấm điểm phải có trách nhiệm coi mình "thay
mặt" hệ thực tế khách quan tiếp nhận thành phẩm, chứ không phải ra đề và
cho điểm theo những ý muốn chủ quan về thành tích học tập.
Để thực hiện trách nhiệm "thay mặt" hệ thực tế khách quan tiếp nhận
thành phẩm, người thầy, ngoài việc phải có trình độ đáp ứng yêu cầu đòi hỏi
còn phải vững vàng trước những sức ép từ bên ngoài và lòng thương làm hại
học trò của chính mình.
