Hình 51: Bạn nhìn và thấy những khả năng (nghĩa) nào có thể có
trong hình này?
Người viết giả sử hình nói trên có tất cả hai nghĩa:
1. Hai đầu người nhìn nghiêng đối diện nhau.
2. Cúp thể thao.
Nếu bạn phát hiện ra cả hai nghĩa, bạn đạt mức hiểu nghĩa, ngược lại thì
bạn chưa.
Đến đây, bạn có thể nhận ra, các vấn đề lớn có thể nảy sinh ở mức hiểu
nghĩa. Thứ nhất, việc phát hiện nghĩa phụ thuộc vào khả năng của cá nhân
cụ thể. Khả năng này ở những người khác nhau thì khác nhau. Ví dụ, nhìn
Hình 51, một số người này chỉ thấy nghĩa một, một số người khác chỉ thấy
nghĩa hai, một số người khác nữa thấy cả hai nghĩa. Thứ hai, khó có thể biết
đối tượng cho trước có bao nhiêu nghĩa tất cả. Ví dụ, quay trở lại Hình 51,
bạn hãy tìm thêm nghĩa thứ ba, thứ tư... xem, vì hai nghĩa mới là người viết
“giả sử” thôi.
Trong ví dụ chơi cờ tướng, giả sử đối thủ của bạn nhấc quân xe đi một
nước. Tiếp thu thông tin đó, bạn cần xem xét, ở đây có thể có những khả
năng nào: Quân pháo, quân mã, quân tốt gần đó của bạn bị đe dọa bởi chính
quân xe của đối thủ ở vị trí mới; đơn giản đối thủ đặt quân xe ở vị trí đó để
dễ xoay trở hơn trong các nước đi tiếp; quân xe chỉ là nghi binh, quân pháo
mới đáng chú ý vì có thể đi tiếp để chiếu tướng... Khi bạn phát hiện ra các
khả năng có thể có, bạn đang ở mức hiểu nghĩa.
Trong nhiều trường hợp, sáng tạo nảy sinh ngay từ mức nghĩa: Người tiếp
thu thông tin phát hiện thêm (những) khả năng mới trong thông tin tiếp thu,
dẫn đến những ích lợi, mà những người khác cũng tiếp thu chính thông tin
đó nhưng không phát hiện ra. Trong mục nhỏ 6.4.5. Tính nhạy bén của tư
duy, người viết sẽ còn quay trở lại ý này.
Ở những lĩnh vực định nghĩa không rõ ràng, chính xác, ngữ pháp không
chặt chẽ, số lượng nghĩa có thể rất lớn, dẫn đến hiểu lầm do sự đa nghĩa của
thông tin và chủ quan của người tiếp thu thông tin. Trong những trường hợp
