Ngoài ra, khả năng lập được mối liên kết chắc chắn không chỉ là bẩm sinh
mà có thể đạt được nhờ luyện tập. Người viết còn trở lại vấn đề này trong
những phần sau.
3. Mô hình tính nhạy bén tư duy giúp chúng ta giải thích vì sao trong xã
hội có những người, khi được cung cấp đúng cái mà họ nói là họ rất cần, lại
tiếp nhận cái đó một cách dửng dưng, vô cảm, chứ không phải vồ vập, phấn
khởi. Hoặc, vì sao có những người hành động không trùng, thậm chí ngược
hoàn toàn với lời họ nói. Có những người nói một đằng, nghĩ một nẻo và
hành động theo kiểu thứ ba. Bạn đọc có thể thấy, những người đó không có
đường 1 trong đầu về những điều họ nói. Còn hành động cá nhân (xem
Chương 5: Từ nhu cầu đến hành động và ngược lại) lại có nguồn gốc là các
nhu cầu của cá nhân và nhằm thỏa mãn chúng. Tư duy và lời nói không phải
là gốc của hành động, không phải là những động cơ mạnh thúc đẩy hành
động.
4. Mô hình tính nhạy bén tư duy còn cho thấy, nếu người suy nghĩ giải bài
toán tiếp thu thông tin có trong đường 2 không chọn lọc, cân nhắc (xem
mục nhỏ 6.4.2. Tiếp thu thông tin và các mức độ hiểu) thì có thể làm tăng số
lượng các phép thử sai. Điều này có thể hiểu được vì có những thông tin
trong đường 2 không chứa gợi ý giúp giải bài toán. Người suy nghĩ thay vì
loại bỏ chúng, lại sử dụng chúng, dẫn đến sai và trả giá nhiều hơn. Chưa kể,
nếu đường 1 của người suy nghĩ bị các nhu cầu, xúc cảm không thích hợp
chi phối quá độ, sự trả giá có khi rất đắt. Những người như vậy thường rất
dễ bị những người khác lừa phỉnh. Dưới đây là vài câu chuyện, tóm tắt từ
các bài báo phản ánh ý vừa nêu.
○ Những bà mẹ có con suy dinh dưỡng luôn lo lắng làm sao con mình hay ăn, chóng lớn. Tại
phòng mạch tư ở quận Bình Thạnh, TpHCM, bác sỹ Y. chỉ hỏi tuổi, cho lên cân rồi chích cho mỗi bé
hai mũi, bán thêm hai bịch thuốc rồi tính 160.000 đồng. Xong bác sỹ dặn: “Lần sau đến lấy thuốc
khỏi cần mang con theo”. Tất cả các thuốc này đều không có nhãn, mác và nhiều dược sỹ có trách
nhiệm khi được cho xem cũng không biết thuốc gì. Tuy vậy, nghe nói bác sỹ Y. cho thuốc, con nít ăn
dữ lắm, nhiều người dân thành phố và các tỉnh như Long An, Bình Dương, Tây Ninh, Đồng Nai, Bình
Phước... xuống tận nơi khám và mua thuốc cho con. Tình hình chỉ chấm dứt khi có sự thanh tra đột
