khiển, nó phải tăng tính đa dạng vì chỉ đa dạng mới điều khiển được đa
dạng. Trong tư cách là hệ bị điều khiển, để đáp ứng hoặc đối phó với các
mục đích điều khiển mới (đa dạng hơn), nó cũng phải tăng tính đa dạng, nếu
không nó có thể bị loại ra khỏi cuộc chơi. Từ đây, người ta chỉ ra khuynh
hướng mang tính khái quát: Bất kỳ hệ thống nào muốn thỏa mãn nhu cầu tồn
tại, tiến hóa, phát triển một cách đầy đủ, liên tục, ổn định và bền vững, hệ
thống đó phải luôn tăng mức độ đa dạng. “Chân lý luôn luôn là cụ thể”, do
vậy, tăng những đa dạng gì, như thế nào, bao nhiêu, trong thời gian bao lâu...
phụ thuộc vào hệ thống cụ thể, điều kiện cụ thể..., không có đơn thuốc chung
cho mọi hệ thống.
Khi hoạt động thực hiện chức năng, hệ thống có thể trải qua nhiều trạng
thái, xác định bởi tập hợp các biến số mô tả hệ thống. Mỗi biến số có thể
thay đổi trong một khoảng giá trị hữu hạn nhất định. Tổ hợp các giá trị cụ
thể của các biến số, xác định trạng thái cụ thể của hệ thống và tập hợp các
trạng thái cụ thể, xác định không gian (hoặc khả năng) hoạt động của hệ
thống. Nếu không có cải tiến gì, bạn không thể bắt hệ thống làm việc vượt
quá khả năng hoạt động của nó. Liên quan đến điều khiển, điều này nói lên
rằng, quá trình điều khiển chỉ xảy ra, khi sự điều khiển hệ bị điều khiển
được thực hiện tuân theo các quy luật khách quan. Ví dụ, xe gắn máy của
bạn chỉ có thể đạt tốc độ cao nhất là 90 km/giờ, bạn không thể duy ý chí để
điều khiển nó đạt 120 km/giờ mà mọi việc vẫn tốt đẹp. Như vậy, điều khiển
không có nghĩa là áp đặt, ép buộc, đàn áp hệ bị điều khiển để đạt các mục
đích chủ quan của hệ điều khiển. Đấy không phải là điều khiển mà là phá
hoại. Nói cách khác, mục đích điều khiển phải mang tính khả thi, hiểu theo
nghĩa, phù hợp với khả năng hoạt động của hệ thống. Trong nhiều trường
hợp, để mở rộng khả năng hoạt động của hệ thống, người ta cần phải thay
đổi cấu trúc của hệ thống hoặc/và môi trường để có được sự điều khiển tối
ưu. Lúc này rất cần những sáng tạo và đổi mới.
Mỗi hệ thống đều có cấu trúc bên trong, gồm các bộ phận cấu thành
liên kết với nhau và thường tương tác với các hệ thống khác, với môi
