Bảng hình thái trên Hình 82 cho chúng ta 2
9
= 512 trường hợp có thể có.
Chúng ta hãy thử cùng xem xét một số trường hợp đặc biệt, với chỉ số t
tương ứng với trạng thái tốt của hệ hoặc mối liên kết; x – trạng thái xấu của
hệ hoặc mối liên kết:
1. T
t
- H
t
- M
t
- L
THt
- L
HTt
- L
MTt
- L
TMt
- L
MHt
- L
HMt
Đây là trường hợp lý tưởng, khi mọi cái đều tốt: Có sự cộng hưởng của cá
nhân và môi trường xã hội (xem Hình 79); sự cộng hưởng của hệ giáo dục
(các thầy cô) và các học viên; sự cộng hưởng của các cá nhân trong xã hội
với nhau. Điều này có nghĩa, mọi người đều đang là hoặc sẽ trở thành các
nhân cách tốt.
2. T
t
- H
t
- M
x
- L
THt
- L
HTt
- L
MTx
- L
TMt
- L
MHx
- L
HMt
Đây là trường hợp các thầy cô tương tác tốt với các học viên, phát triển
được nhiều nhân cách tốt và tác động tốt lên môi trường xã hội. Trong khi
đó, môi trường xã hội và tác động của môi trường xã hội lên các thầy cô, các
học viên là xấu. Trường hợp này dẫn đến kết quả: Một số thầy cô, học viên
bị suy thoái về mặt nhân cách do tác động xấu của môi trường xã hội. Nói
cách khác, ở đây có sự đấu tranh giữa tác động tốt của giáo dục và tác động
xấu của môi trường xã hội. Nếu tác động tốt của giáo dục mạnh hơn, các
thầy cô, các học viên nhân cách tốt, đặc biệt, khi ra đời sẽ tác động tích cực,
cải tạo môi trường xã hội theo hướng tốt. Nếu tác động xấu của môi trường
xã hội mạnh hơn, giáo dục nhân cách sẽ đi vào suy thoái và toàn bộ xã hội
trở nên xấu hơn trước.
3. T
x
- H
x
- M
t
- L
THx
- L
HTx
- L
MTt
- L
TMx
- L
MHt
- L
HMx
Đây là trường hợp giáo dục phát triển nhân cách trong các nhà trường
không đạt yêu cầu (xấu). Tuy nhiên, vẫn còn có hy vọng vì môi trường xã
hội và tác động của môi trường xã hội lên các thầy cô, các học viên là tốt. Ở
đây, có sự đấu tranh giữa tác động tốt của môi trường xã hội và tác động xấu
của giáo dục lên người học. Nếu tác động tốt của môi trường xã hội mạnh
hơn, hệ thống giáo dục sẽ được cải tạo theo chiều hướng tích cực, phát triển
