Phải chăng những điều cậu biết, cậu học qua những trang sách, những lời rao giảng trong học
đường về đạo lý đã không còn đủ sức nhập vào tâm, thành một sức mạnh đạo đức trong M. và trong
khá nhiều bạn trẻ như M.? Hay truyền thống “tôn sư trọng đạo” cao quí ngàn năm đã bị xói mòn theo
thời cuộc, đến mức chỉ còn quá ít sự thiêng liêng đằng sau những ngôn từ cao quí đó? Và vì vậy,
không ít những đứa trẻ mới lớn lên dù có tiếp nhận đầy đủ, dù thuộc lòng những lời giáo huấn, vẫn
không xác tín được niềm tin đạo đức?
Phải vậy không, hay còn do cái gì khác nữa?...” (Bài báo “Phiên tòa giữa sân trường” của Đoàn
Chạn, đăng trên báo Tuổi Trẻ Chủ Nhật ngày 30/7/1995).
Do vậy, các biện pháp giáo dục dưới các hình thức kêu gọi các học viên
có ý thức kỷ luật, yêu lao động, mình vì mọi người, trung thực, dũng cảm...
là những biện pháp giáo dục thô thiển và ít có tác dụng. Lại càng ấu trĩ hơn
là những lời kêu gọi các học viên tự giáo dục, tự đào tạo, tự hoàn thiện...
Các biện pháp giáo dục chỉ bằng những lời kêu gọi, giáo huấn, hô hào với
những từ ngữ trừu tượng, khái quát, trên thực tế, là những biện pháp giáo
dục vô trách nhiệm: Đẩy và đặt các vấn đề lẽ ra các thầy cô phải giải quyết
lên vai các học viên. Họ trở nên bơ vơ, lúng túng và mò mẫm trong các hành
động cụ thể nhằm thỏa mãn các nhu cầu của mình. Không được trang bị các
thông tin, các công cụ (hiểu theo nghĩa rộng nhất) cần thiết do các biện pháp
giáo dục cung cấp, rượu chè, cờ bạc, tình dục, đua xe, thuốc lắc, ma túy, tội
ác... trở thành các ứng viên thay thế các hành động lành mạnh để có các xúc
cảm dương giả tạo: Dường như những ứng viên này có khả năng làm cho
các nhu cầu của cá nhân được thỏa mãn.
Để minh họa, dưới đây người viết trích vài đoạn trong loạt bài “Khi “cơn
bão” Game Online đổ bộ”, đăng trên báo Tuổi Trẻ từ ngày 15/9 đến
20/9/2005:
“Võ lâm truyền kỳ là một trò chơi có sức hút mạnh mẽ. Những nhân vật từ võ lâm, kiếm hiệp tạo
nên một thế giới khác hẳn so với thế giới thường ngày. Ở ngoài đời, bạn có thể ít nói, ít cười, toàn bị
ăn hiếp, thì với game bạn có thể là một vị hiệp khách anh hùng bất khả chiến bại.
Sức hút lớn nhất của game này có thể được lý giải từ góc độ tâm lý là đem đến sự thỏa mãn thị dục
huyễn ngã của con người; nhất là của các bạn trẻ trong lứa tuổi tự khẳng định mình.” (Ý kiến của
James Nguyễn, Tuổi Trẻ ngày 19/9/2005).
