vọng vào một tương lai xán lạn của giáo dục VN. Mọi sự hi vọng tôi xin gửi
gắm nơi ông.” (Bài “Thư gửi tân bộ trưởng Bộ GD-ĐT” của Quỳnh Anh,
đăng trên báo “Tuổi Trẻ”, ra ngày 30/6/2006).
♦ “Kính gửi bạn đọc báo Tuổi Trẻ.
Sáng 30-6-2006, khi lần đầu tiên được mời giao ban sáu tháng đầu năm
của Chính phủ, một người bạn điện thoại khá sớm và hỏi: "Ông đã đọc báo
Tuổi Trẻ hôm nay chưa? Có thư bạn đọc gửi tân bộ trưởng đấy!". Tôi vội
tìm ngay tờ báo để đọc trên đường đi tới chỗ họp. Tôi cảm nhận được sự gửi
gắm chân thành của bạn đọc vào tôi... Tôi tin là trong 10 năm tới nền giáo
dục VN sẽ có những bước tiến mới, xứng đáng với đòi hỏi của sự nghiệp
phát triển đất nước.
Qua lá thư, tự thấy hiểu biết của tôi về thực trạng của giáo dục phổ thông
còn hạn chế quá và cũng cảm thấy có điều gì đó hơi bi quan hay cách đánh
giá nguyên nhân trong lá thư này có lẽ cần bàn sâu hơn.
Một ý lớn mà bạn đọc Quỳnh Anh muốn đề xuất là nhiều điều bất hợp lý
hiện nay “chung qui cũng chỉ vì căn bệnh thành tích mà ra”. Tôi hiểu là bệnh
thành tích của các thầy cô, các trường, các cấp lãnh đạo ngành giáo dục ở
nơi này nơi kia. Tôi chưa có điều kiện để đánh giá bệnh thành tích này phổ
biến đến đâu, nặng nề đến đâu vì không tham gia quản lý ở một trường hay
sở GD-ĐT đã chín năm. Cứ giả sử bệnh thành tích khá phổ biến ở nhiều địa
phương, xu hướng không thấy giảm từ nhiều năm nay thì phải chăng chỉ có
các thầy cô và hệ thống giáo dục là nguyên nhân, có lỗi? Theo tôi không
phải. Còn có hàng triệu gia đình, hàng triệu người dân là “đồng tác giả”.
Trong khi dạy kinh tế học ở trường ĐH, tôi thường đưa ra một bài tập cho
sinh viên: “Giải thích vì sao có buôn lậu?”. Buôn lậu là việc buôn bán mặt
hàng cấm hoặc bị hạn chế, là buôn bán không qua kiểm soát của Nhà nước
theo luật định và nhất là trốn thuế. Đây là việc làm phi pháp mà hỏi thì ai
cũng biết. Thế nhưng tại sao buôn lậu cứ tiếp diễn, nhiều nơi, thậm chí công
khai chứ không có gì giấu giếm mọi người, không “lậu”? Lấy ví dụ buôn
thuốc lá ngoại. Người đi buôn vì trốn thuế thì có thu nhập cao nên vì miếng
cơm manh áo mà đi chọn con đường buôn lậu. Thuốc buôn lậu lại rẻ vì
