Sự phân chia thành “chủ nghĩa duy vật biện chứng” và “phép biện chứng
duy vật” nói trên mang tính quy ước và tương đối. Nó chỉ có ý nghĩa trong
phạm vi đặt vấn đề về quan hệ của sự vận động và phát triển đối với đối
tượng vận động và phát triển là vật chất. Ngoài phạm vi đó, sự ngăn cách
giữa các phạm trù vật chất, vận động, phát triển biến mất, bởi vì, những
phạm trù vừa nêu luôn liên quan chặt chẽ, hữu cơ với nhau, không thể tách
rời. Là học thuyết về sự vận động và phát triển, “phép biện chứng duy vật”
hướng đến phát hiện bản chất của sự phát triển, nguồn gốc, cơ chế, các hình
thức, quy luật... của sự phát triển. Đây cũng chính là một trong những điều
quan tâm trước hết của PPLSTVĐM.
Trong ý nghĩa vừa nêu, nhằm nhấn mạnh sự phát triển, trong bộ sách
“Sáng tạo và đổi mới”, giữa hai tên gọi, người viết dùng tên gọi “phép biện
chứng duy vật” là chính. Ngoài ra, để ngắn gọn, nhiều khi, người viết nói
“phép biện chứng” thay vì “phép biện chứng duy vật”.
Ở Việt Nam, chủ nghĩa duy vật biện chứng được trình bày trong các
giáo trình triết học Mác–Lênin, dạy và học khá đầy đủ trong tất cả các
trường cao đẳng, đại học, nhiều lớp bồi dưỡng, nâng cao trình độ chính
trị. Các sách về triết học Mác–Lênin và các vấn đề liên quan cũng được
phổ biến khá rộng rãi và dễ tìm trong các hiệu sách hoặc thư viện. Do
vậy, trong Chương 9: Tư duy biện chứng này, người viết chỉ nhấn mạnh
tóm tắt một số ý của phép biện chứng duy vật mà người viết cho là cần
thiết nhất đối với việc trình bày môn học PPLSTVĐM, đặc biệt, TRIZ.
Điều này có nghĩa, ở đây, người viết không làm công việc trình bày lại
giáo trình “Phép biện chứng duy vật”, càng không trình bày những
luận điểm được nhấn mạnh theo thứ tự giống như có trong các giáo
trình triết học.
Về mặt tiềm năng, phép biện chứng duy vật có rất nhiều ích lợi. Những
đoạn trích dưới đây từ mục 2. Vai trò của triết học Mác–Lênin (trang
42 đến trang 46) của “Giáo trình triết học Mác–Lênin”, Hội đồng
trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình quốc gia các bộ môn khoa học
