bạn cần tìm ra đúng thành phần cần thay đổi và thay đổi nó sao cho đạt được
mục đích đề ra trong lời phát biểu bài toán. Thành phần cần thay đổi được
gọi là thành phần thích hợp của hệ thống. Còn nội dung lời phát biểu mâu
thuẫn vật lý và cách giải quyết nó chỉ ra thành phần thích hợp đó phải thay
đổi như thế nào để đạt được mục đích đề ra trong lời phát biểu bài toán.
Dưới đây, người viết lấy lại ví dụ về cây bút vẽ (xem mục nhỏ 4.2.6. Các
mức sáng tạo – các mức khó của bài toán của quyển một), nhưng phân tích
nó nhìn theo quan điểm phát hiện và giải quyết mâu thuẫn vật lý.
Lời phát biểu bài toán: “Cách ngâm bút vẽ trong nước để làm rã bột màu
cho dễ rửa (xem Hình 112) có nhược điểm: Các sợi lông bị cong (tòe ra),
dẫn đến giảm chất lượng bút vẽ. Hãy đưa ra cách khắc phục nhược điểm nói
trên”.
Hình 112: Bút vẽ ngâm trong nước
Trong bài toán này cần có yêu cầu: “Trọng tâm của bút vẽ là điểm đặt của
trọng lực
để bút vẽ chính là nó, như đang có hiện nay (xem Hình 113a)
và đồng thời phải là điểm đặt của lực (
) để cân bằng, giữ bút vẽ không
chìm xuống đáy, do vậy, không làm các sợi lông cong lại (tòe ra) (xem Hình
113b)”.
