1) Trong mỗi bài toán đều có một hệ thống và bản thân bài toán là hệ
thống. Do vậy, những gì liên quan đến hệ thống nói chung cũng đều đúng
đối với bài toán trên hai phương diện: hệ có trong bài toán và bài toán như là
hệ thống.
Các bài toán rất đa dạng, có thể nảy sinh ở bất kỳ lĩnh vực nào. Nhìn theo
quan điểm hệ thống, trong mỗi bài toán cụ thể có một hệ thống cụ thể. Ví
dụ, động cơ xe gắn máy trục trặc, hệ thống có trong bài toán là động cơ; cần
phát hiện bệnh nhân bị bệnh gì, hệ thống có trong bài toán là bệnh nhân; một
tổ chức có hiện tượng mất đoàn kết, hệ thống có trong bài toán là tổ chức;
công ty làm ăn thua lỗ, hệ thống có trong bài toán là công ty... Thông
thường, người giải có thể xác định hệ thống có trong bài toán thông qua lời
phát biểu bài toán.
Mặt khác, bản thân bài toán cho trước cũng là hệ thống, vì, bài toán đó có
thể gồm các bài toán nhỏ (dưới) liên kết với nhau và toàn bộ bài toán cho
trước có (những) tính chất không thể quy về thành (những) tính chất của các
bài toán nhỏ đứng riêng rẽ. Ví dụ, bài toán làm sao cho máy bay “bay” gồm
các bài toán nhỏ (dưới): Làm sao động cơ cho ra N vòng quay/phút; cánh
quạt khi quay tạo ra lực kéo ngang M Newton; cánh máy bay đạt lực nâng
thẳng đứng K Newton...; liên kết giữa chúng như thế nào thì mới đạt mục
đích “bay”. Từng bài toán nhỏ (dưới) riêng rẽ nói trên không có mục đích
“bay”. Nói cách khác, mục đích (tính toàn thể) của bài toán “bay” không thể
quy về thành các mục đích cần đạt của các bài toán nhỏ (dưới) đứng riêng
rẽ. Như vậy, bài toán cũng thỏa mãn định nghĩa hệ thống.
Trong ý nghĩa vừa nêu, người giải cần vận dụng các khái niệm, luận điểm,
ý tưởng chung về hệ thống trình bày ở Chương 10 này nói riêng và những
phần khác của bộ sách “Sáng tạo và đổi mới” nói chung để suy nghĩ về hệ
thống có trong bài toán đang giải, lẫn bản thân bài toán đang giải như là hệ
thống. Hai công việc này hỗ trợ, bổ sung cho nhau. Người giải có khả năng
liên kết hai công việc lại với nhau, sẽ tìm thêm được những ý tưởng mang
tính toàn thể (hệ thống) mà từng công việc riêng rẽ không có.
