có nắp đậy. Người lái xe tăng lực thắng ( ) thì t
i
giảm. Thời gian ì tối ưu
(t
iop
) ứng với
được hiểu là thời gian chuyển trạng thái t
i
ngắn nhất mà
mọi việc tốt đẹp đến mức, không một giọt nước nào văng ra khỏi xe.
Nếu người lái xe nôn nóng, muốn chuyển nhanh sang trạng thái mới mà
mình muốn có (điều này rất thường hay xảy ra trong sáng tạo và đổi mới),
đạp thắng mạnh hơn ( >
) (để có được t
i
< t
iop
), thì nước văng ra (hệ bị
phương hại). Còn nếu mạnh nhiều nữa thì có thể làm lật xe, xe biến dạng,
tai nạn (hệ bị phá vỡ). Người ta thường dùng những câu sau để nói về
trường hợp này: “Dục tốc bất đạt”, “Chưa học bò đã lo học chạy”, “Đốt
cháy giai đoạn”, “Tăng trưởng nóng”, “Già néo đứt dây”, “Căng quá thì
đứt”...
Để tránh rơi vào trường hợp t
i
< t
iop
dẫn đến sự phương hại, phá vỡ hệ,
trên thực tế cần phải tránh thay đổi trạng thái một cách đột ngột. Trước khi
thi đấu chính thức, các vận động viên phải trải qua giai đoạn khởi động,
“làm nóng” trước đó. Các thợ lặn sâu phải trải qua một thời gian trong các
buồng giảm áp từ từ để quen với áp suất khí quyển mới được phép ra ngoài.
Những người bị đói lâu ngày phải trải qua giai đoạn chuyển tiếp ăn lỏng, đặc
dần... mới được ăn các bữa cơm bình thường. Tắm nước lạnh cần từ từ vẩy
nước lạnh xoa lên người cho quen dần rồi mới tắm chính thức.
Con người hiện đại chịu sức ép của nhiều thách thức (xem mục nhỏ 3.3.2.
Các khuynh hướng, thách thức và hệ quả của quyển một). Những sức ép này
làm con người phải chuyển từ trạng thái này sang trạng thái khác thật nhanh
và ngày càng nhanh. Trong khi đó, t
iop
– thời gian chuyển trạng thái tối ưu
của con người không giảm bao nhiêu do chưa có sự nghiên cứu, tác động
một cách khoa học. Nói cách khác, với thời gian, số lượng các trường hợp
chuyển trạng thái, ở đó t
i
< t
iop
xảy ra với từng người càng ngày, càng nhiều,
gây phương hại, thậm chí phá vỡ hệ thống con người. Có lẽ, đây là một
trong những nguyên nhân góp phần tạo nên stress, trầm cảm, các bệnh thần
kinh, tim mạch... ở nhiều người.
