Ví dụ, thông tin do anh Bảy cung cấp: “Anh Sáu là kẻ cơ hội”. Thông tin
này chỉ là luận ý: Kết luận dưới dạng một câu khẳng định. Ngoài câu đó ra,
bạn không thấy thêm những câu khác đóng vai trò tiền đề và cách lập luận.
Thông tin này không phải luận ý lôgích, do vậy, không đủ thuyết phục để
bạn tin và có những hành động đối xử tương ứng. Còn nếu tin và bạn đối xử
với anh Sáu như một kẻ cơ hội, bạn có thể làm nảy sinh các vấn đề không
đáng nảy sinh cho bạn, cho anh Sáu cùng những người khác.
Trên thực tế, bạn cần hỏi lại anh Bảy tại sao (các lý do, chứng cứ) đi đến
kết luận “Anh Sáu là kẻ cơ hội”, rồi tùy nội dung thông tin trả lời, bạn có
thể ra quyết định cần làm gì tiếp theo, kể cả mở rộng vùng tìm kiếm thông
tin.
3) Nếu thông tin chứa hơn một câu kết luận khẳng định hoặc phủ định,
hãy kiểm tra xem có các yếu tố giả lôgích hay phi lôgích (xem điểm 10) Một
số loại bẫy thuyết phục bằng các phương tiện giả lôgích hoặc phi lôgích của
mục nhỏ 8.6.2. Thông tin: Luận ý thông thường và luận ý lôgích) không?
Nếu có, cần nghi ngờ; không nên tin và ra quyết định tiếp nhận ngay; cần
tìm hiểu thêm nhiều thông tin nữa mới có thể ra quyết định cuối cùng: Tiếp
nhận, hoặc bỏ qua hoặc chỉ để biết mà thôi.
Ví dụ, thông tin do anh Bảy cung cấp: “Anh Ba đã từng sống và làm việc
với anh Sáu nhiều năm liền. Mọi người đều biết anh Ba là người đàng
hoàng. Vừa rồi nói chuyện với tôi, anh Ba có nhận xét rằng, anh Sáu là kẻ
cơ hội”. Bạn có thể thấy ở đây hai bẫy: Viện dẫn số đông “Mọi người đều
biết...” và uy tín cá nhân “... anh Ba là người đàng hoàng”. Một lần nữa, về
mặt lôgích, thông tin không thuyết phục, cần có các thông tin tiền đề khác.
Tuy nhiên, các tình huống trong cuộc sống và công việc rất phức tạp, đa
dạng. Chẳng hạn, trong một cuộc bầu cử, chỉ với thông tin trên do anh Bảy
cung cấp, thời gian gấp rút đến mức, bạn phải ra quyết định: Tin anh Bảy để
không bỏ phiếu cho anh Sáu hoặc không tin anh Bảy để vẫn bỏ phiếu cho
anh Sáu. Lúc này, dù quyết định thế nào, quyết định của bạn bị xúc cảm nhất
thời ảnh hưởng đáng kể và có nguy cơ sai không nhỏ. Chưa kể, bạn có thể
trở thành quân cờ trong tay người khác. Bạn cần ý thức về điều đó, rút kinh
