Sau gần mười phút tìm kiếm, chiếc “Cá Bơn” lơ lửng phía trên những
tảng san hô quen thuộc. Con bạch tuộc khẽ động đậy những cái vòi và nhìn
chúng tôi, bây giờ mặt nó phát ra ánh sáng xanh lơ. Trong giây lát con bạch
tuộc hồng lên như một cô gái thẹn thò, rồi biến thành đỏ thắm. Sau đó trên
mình nó hiện lên những sọc đen, đó là dấu hiệu bị xúc động mạnh. Thế rồi
nhanh như chớp bạch tuộc biến đổi màu đỏ rực của mình sang xám nhạt.
- Thêtits bị xúc động mạnh, - Trauri Xinkhơ khẽ nói. - Chỉ khi nào bị xúc
động quá mức, bị sợ hãi nó mới “tái nhợt”. Không nhất thiết nó biến thành
màu xám như hiện tại. Trông kìa, lại xuất hiện màu ngọc thạch, nó có thể
biến thành màu vàng, xanh nhạt, hay tím nhạt. Trong cơn phẫn nộ nó
thường có màu sắc hết sức rực rỡ. Cơ cấu của hiện tượng này phức tạp lạ
thường. Ở những lớp trên của da có những chất biến sắc, những tế bào sắc
tố, đồng thời là những tế bào nhạy cảm lạ thường với những tia sáng. Chất
biến sắc chứa trong mình mọi tổ hợp màu sắc mà ta đã biết, cũng như
những màu sắc kết hợp mà ta không thể nào gặp được ở đâu khác. Và càng
không thể lấy được trong phòng hóa nghiệm trên mặt đất. Việc lựa chọn
màu sắc xác định không chỉ bằng thị giác mà bằng cả cảm giác của da và
bằng những sự xúc động nữa. Trong việc này trạng thái tinh thần có giá trị
quyết định. Cho đến nay chưa tìm được một sinh vật nào có thể thay đổi
màu sắc trên thân mình tức thời và có mục đích như vậy. So sánh với bạch
tuộc thì con kỳ nhông chỉ là một anh thợ tội nghiệp. Còn con người. Cả
thảy chỉ có chừng ba bốn màu sắc không hơn. Ví như tôi và anh đây, chúng
ta có thể bắt bàn tay mình đỏ lên không? phải tập luyện nhiều và rất khó
khăn. Còn bạch tuộc có thể cùng một lúc tám chân có tám màu khác nhau,
rồi lại còn có cả những đường viền, tái hiện phong cảnh dưới nước lên mặt
da!
Bạch tuộc mềm rũ, những cái vòi mất tính đàn hồi.
- Tạo ngủ một lúc không hại gì cho Thêtits của chúng ta, - Trauri Xinkhơ
nói, - mà lại còn bổ ích nữa. Hôm nay như thế là nó đã xúc động quá mức.
Chúng tôi dừng ở sát đáy. Luồng tia sáng của đèn chiếu sau khi chiếu
sáng toàn bộ con vật thân mềm lại làm sáng bừng lên những đám tảo.
