thực sự quan tâm đến thành tích của mình cảm thấy ít bị ám ảnh nhất so với
đàn ông. Chỉ có điều là sự thua kém về thể lực không cho phép phụ nữ biết
tới những bài học về bạo lực: tuy phụ nữ không tự khẳng định trong thân
thế mình, và nổi trội trên thế giới một cách khác, nhưng sự sút kém ấy dễ
được bù đắp. Dù bơi lội, leo núi, lái máy bay, chiến đấu chống lại các lực
lượng thiên nhiên hay phiêu lưu mạo hiểm, phụ nữ cũng không cảm thấy
rụt rè trước thiên hạ. Những nét đặc sắc này có giá trị của chúng trong toàn
bộ một hoàn cảnh dành cho phụ nữ rất ít lối thoát, chứ không phải một cách
trực tiếp, nhưng bằng cách khẳng định cái mặc cảm tự ti đã từng phát triển
trong người từ tuổi ấu thơ.
Cũng chính mặc cảm này sẽ đè nặng lên những thành tựu tinh thần của
phụ nữ. Người ta thường nhận thấy sau tuổi dậy thì, cô thiếu nữ mất lợi thế
trên các lĩnh vực văn hoá và nghệ thuật. Có nhiều lý do. Một trong những
lý do quen thuộc nhất là cô gái không tìm thấy xung quanh mình những sự
khuyến khích người ta dành cho các chàng trai. Hoàn toàn trái lại, người ta
muốn cô ta cũng là một người đàn bà và cùng với gánh nặng nghề nghiệp
phải chịu thêm những gánh nặng do nữ tính của mình yêu cầu. Bà hiệu
trưởng một trường chuyên nghiệp có những nhận xét về vấn đề này như
sau:
Cô gái bỗng nhiên trở thành một con người kiếm sống bằng lao động. Cô
ta có những mong ước mới không mảy may dính dáng tới gia đình. Thông
thường cô ta phải nỗ lực nhiều... buổi tối về nhà, mệt lử, đầu óc chất chứa
tất cả những sự kiện trong ngày... Cô bé sẽ được đón nhận thế nào? Bà mẹ
vội vã sai đi làm một công việc gì đó. Lại cũng phải hoàn thành những
công việc nội trợ dở dang và còn phải chăm lo tới quần áo của riêng mình.
Không thể nói hết những ý nghĩ sâu kín tiếp tục làm cô gái băn khoăn. Cô
cảm thấy khổ sở, so sánh hoàn cảnh mình với hoàn cảnh người anh trai
không phải làm một nghĩa vụ nào trong gia đình, và cô ta phản kháng.
Công việc nội trợ hay nhiệm vụ ngoài xã hội mà bà mẹ không ngần ngại
áp đặt cho cô sinh viên, cô công nhân học việc, làm họ kiệt sức. Tôi đã thấy
trong chiến tranh những nữ sinh đang được tôi huấn luyện ở Sèvres, quị
