học, ít hơn là dấu hiệu của trạng thái không thể thích ứng của họ một cách
sâu xa.
Tuy nhiên, cái tình huống mà cô thiếu nữ trốn thoát bằng hàng nghìn con
đường không đích thực này, cũng có lúc nàng đảm nhận nó một cách đích
thực. Nàng làm người ta khó chịu vì những thiếu sót; nhưng có khi làm
người ta kinh ngạc vì những đức tính khác thường. Cả thiếu sót lẫn đức tính
đều cùng chung một cội nguồn. Với thái độ khước từ thế giới, từ sự đợi chờ
đầy lo âu, từ tình trạng hư vô của mình, nàng có thể tự tạo cho mình một
chiếc cầu nhảy và lúc đó vượt lên trên, trong cảnh cô đơn và sự tự do của
mình.
Cô thiếu nữ sống kín đáo, bị giày vò, làm mồi cho những sự xung đột
gay cấn. Tình trạng phức tạp này làm cuộc đời nàng thêm phong phú: cuộc
sống nội tâm của nàng phát triển hơn cuộc sống các chàng trai về chiều sâu;
nàng chăm chú hơn tới nhịp đập của con tim, do đó, chúng trở nên tinh tế
hơn, đa dạng hơn; nàng có ý thức hơn về mặt tâm lý so với các chàng trai
thiên về những mục đích bên ngoài nhiều hơn. Nàng có thể làm cho những
cuộc phản kháng của mình đối với thế giới có thêm sức nặng. Nàng tránh
những cái bẫy của lề lối nghiêm trang và chủ nghĩa thủ cựu. Nàng cảm thấy
từng ngày một tính nhập nhằng của thân phận mình: vượt qua những lời
phản đối vô bổ, nàng có thể có dũng khí đặt lại vấn để chủ nghĩa lạc quan
đã an bài, những giá trị nhất thành bất biến, thứ đạo lý dối trá và vỗ về
người ta. Trong cuốn tiểu thuyết Chiếc Cối xay trên dòng sông Floss, và
qua hình ảnh nhân vật Maggie, George Eliot tái hiện những mối ngờ vực và
những sự phản kháng dũng cảm của thế hệ của bà chống lại nước Anh thời
đại Victoria. Các nhân vật và đặc biệt là Tom, người anh trai của Maggie
một mực khẳng định những nguyên lý đã đuợc chấp nhận, đóng khung đạo
lý lại trong những công thức cứng rắn. Nhưng Maggie tìm cách thổi vào
trong đó một luồng sinh khí và đánh đố chúng. Nàng đi đến tận cùng cảnh
cô đơn của mình, và với một thứ tự do thuần khiết, vượt lên trên vũ trụ
ngưng đọng của đàn ông.
Cô thiếu nữ chỉ tìm cách sử dụng một cách tiêu cực quyền tự do này. Tuy
vậy, tình thế ấy có thể làm nảy sinh một khả năng tiếp nhận quý giá; và lúc
